آناتومی مغز اجتماعی
ما انسانها موجوداتی اجتماعی هستیم. توانایی منحصر به فرد ما در ایجاد ارتباط با دیگران باعث شده است تا به طور واضحی نسبت به سایر موجودات متمایز باشیم. مهمترین ابزار ما برای ارتباط با دیگران زبان است. توانایی به کارگیری زبان ویژگی برجسته‌ای است که ما را قادر می‌سازد تا منظور خود را به بهترین نحو بیان کنیم. اما آنچه که می‌شنویم چگونه بر مغز ما تاثیر می‌گذارد؟
قشر اولیه‌ی شنوایی ما در لوب گیجگاهی قرار دارد. پردازش ویژگی‌های مختلف صدا در قشر شنوایی انجام می‌شود. سلولهای این ناحیه از مغز برای پردازش فرکانس‌های مختلف اختصاصی شده‌اند و به ترتیب قرار گرفته‌اند به طوری که حتی در قشر اولیه شنوایی می‌توان نقشه‌ی پردازش فرکانس‌های مختلف را ترسیم کرد. فرکانس‌های مختلف در نواحی مختلف قشر اولیه شنوایی پردازش می‌شوند. این فرکانس‌ها به ترتیب از کم به زیاد پشت سر هم قرار گرفته‌اند. اطلاعات مربوط به حس شنوایی در شکنج گیجگاهی فوقانی و در نواحی مختلفی از جمله ناحیه ورنیکه پردازش می‌شوند و سپس وارد مسیرهای پیچیده‌ای می‌شوند تا در نهایت بتوانیم جمله‌ای را که شنیده‌ایم به خوبی پردازش کنیم.
از طرفی برای آنکه بتوانیم حرف بزنیم نواحی مختلف قشر شنوایی در لوب گیجگاهی به کار گرفته می‌شوند. کلیدی‌ترین ناحیه برای صحبت کردن با دیگران در لوب پیشانی قرار گرفته است. این ناحیه بروکا نام دارد. ناحیه بروکا اطلاعات مربوط به حرکت زبان و لب‌ها را پردازش می‌کند و در نهایت دستورات لازم را به قشر حرکتی در شکنج پیش‌مرکزی و به قسمتهای مربوط به حرکت لب‌ها و زبان در این ناحیه ارسال می‌کند تا ما بتوانیم جمله‌ای را که چند دهم ثانیه پیش ساخته و پرداخته کرده بودیم، بیان کنیم. ناحیه بروکا از جمله نواحی در مغز است که نمود حرکتی افکار ما را به نوعی مدیریت می‌کند و با قسمتهای مختلفی از مغز در ارتباط است. ارتباطی که با این وسعت در سایر موجودات دیده نمی‌شود.
نواحی مربوط به ادراک زبان نقش مهمی را در اجتماعی شدن ما ایفا می‌کنند. اما زبان تنها ابزار مغز برای اجتماعی شدن نیست و قسمتهای مختلف مغز در ایجاد این پدیده نقش دارند.
نواحی مربوط به ادراک زبان نقش مهمی را در اجتماعی شدن ما ایفا می‌کنند. اما زبان تنها ابزار مغز برای اجتماعی شدن نیست؛ قسمتهای مختلف دیگری از مغز هم در ایجاد این پدیده نقش دارند. قشر پیش‌پیشانی که جلویی‌ترین بخش قشر پیشانی ما می‌باشد نقش مهمی در مدیریت رفتارهای اجتماعی ما دارد. مثال معروف آسیب به این ناحیه فیناس گیج کارگر مشهور معدن بود که او را از یک فرد منظم، باثبات و دارای رفتارهای اجتماعیِ مناسب تبدیل به فردی هتاک، هوس‌باز و غیر قابل‌اعتماد کرد.
یکی از شگفت‌انگیزترین ویژگی‌های ما این است که می‌توانیم به راحتی منظور دیگران را بفهمیم و حتی خود را جای آنها بگذاریم. به این توانایی «تئوری ذهن» گفته می‌شود. بخش‌های مختلفی در مغز در ایجاد این توانایی نقش دارند از جمله این قسمتها می‌توان به محل اتصال لوب‌های گیجگاهی و آهیانه‌ای اشاره کرد. محل اتصال لوب‌های آهیانه‌ای و گیجگاهی حاوی سلولهای منحصر به فردی به نام نورون‌های آینه‌ای است. این نورون‌ها نقش مهمی در یادگیری زبان، همدلی و درک منظور دیگران دارند و ما به نوعی اجتماعی بودن خود را مدیون آنها هستیم. عملکرد این ناحیه در افراد مبتلا به اختلالات طیف اتیسم دچار اشکال می‌شود. بنابراین این افراد از داشتن ارتباطات اجتماعی موثر سود نمی‌برند.
محل اتصال لوب‌های آهیانه‌ای و گیجگاهی حاوی سلولهای منحصر به فردی به نام نورون‌های آینه‌ای است. این نورون‌ها نقش مهمی در یادگیری زبان، همدلی و درک منظور دیگران دارند و ما به نوعی اجتماعی بودن خود را مدیون آنها هستیم.
شیار گیجگاهی فوقانی ناحیه دیگری از مغز است که پردازش‌های بیشتری را در مورد اطلات مربوط به چهره انجام می‌دهد. این ناحیه در درک احساس دیگران از طریق چهره و همچنین نگاه آنها نقش مهمی را ایفا می‌کند. این ناحیه از مغز نیز حاوی نورون‌های آینه‌ای است. این سلول‌ها بخش مهمی از وظایف شیار گیجگاهی فوقانی را بر عهده دارند.
شیار گیجگاهی فوقانی ناحیه دیگری از مغز است که پردازش‌های بیشتری را در مورد اطلاعات مربوط به چهره انجام می‌دهد. این ناحیه در درک احساس دیگران از طریق چهره و همچنین نگاه آنها نقش مهمی را ایفا می‌کند.
قسمت خلفی جانبی لوب پیشانی ناحیه دیگری در مغز است که در تصمیم‌گیری‌های اجتماعی ما نقش دارد. این ناحیه از جمله نواحی در مغز است که دیرتر از سایر قسمتها به بلوغ می‌رسد و انجام تصمیم‌های استراتژیکی و پیچیده‌ی اجتماعی به نوعی با فعالیت این ناحیه از مغز ارتباط دارد. این ناحیه از مغز در مهار رفتارهای تکانشی ما نقش اصلی را ایفا می‌کند.
سمت خلفی جانبی لوب پیشانی ناحیه دیگری در مغز است که در تصمیم‌گیری‌های اجتماعی ما نقش دارد. این ناحیه از مغز در مهار رفتارهای تکانشی ما نقش اصلی را ایفا می‌کند.
اجتماعی شدن ما مدیون عملکرد بخش‌های مختلفی از مغز ماست. همکاری شبکه‌های مختلف عصبی ما را قادر می‌سازد به خوبی دیگران را درک کنیم و در نهایت پاسخ رفتاری مناسب را ارائه بدهیم.
نویسنده: بهنام سور
