خلاصه: محققان میگویند آسیب های تروماتیک مغز ممکن است خطر ابتلا به سرطان مغز "گلیوما" را در آینده افزایش دهد. این مطالعه نشان داد که آسیب مغزی باعث ایجاد جهشهای ژنتیکی خاص و التهاب میشود و سلولهای مغز را بیشتر در معرض سرطانی شدن قرار میدهد.
محققان موسسه سرطان UCL درک مولکولی مهمی در مورد اینکه چگونه آسیب ممکن است در ایجاد یک نوع نسبتاً نادر اما اغلب تهاجمی از تومور مغزی به نام گلیوما کمک کند، ارائه کردهاند. مطالعات قبلی ارتباط احتمالی بین آسیب سر و افزایش نرخ تومورهای مغزی را نشان داده است، اما شواهد قطعی نیستند. تیم UCL اکنون مکانیسم احتمالی را برای توضیح این ارتباط شناسایی کرده است که جهشهای ژنتیکی را در رابطه با التهاب بافت مغز درنتیجه تغییر رفتار سلولها و افزایش احتمال سرطانی شدن آنها نشان میدهد.
اگرچه این مطالعه عمدتاً روی موشها انجام شد، اما نشان میدهد که بررسی ارتباط این یافتهها با گلیوماهای انسانی مهم است. این مطالعه توسط پروفسور Simona Parrinelloرئیس واحد سرطان مغز سامانتا دیکسون و یکی از رهبران مرکز عالی تومور مغزی تحقیقات سرطان انگلستان میگوید: «تحقیقات ما نشان میدهد که ضربه مغزی ممکن است در افزایش خطر ابتلا به سرطان مغز در زندگی نقش داشته باشد».
گلیومها، تومورهای مغزی هستند که اغلب در سلولهای بنیادی عصبی ایجاد میشوند. انواع بالغتر سلولهای مغزی، مانند آستروسیتها، احتمال کمتری برای ایجاد تومور دارند. با این حال، یافتههای اخیر نشان دادهاند که آستروسیتها پس از آسیب میتوانند دوباره رفتار سلولهای بنیادی را از خود نشان دهند! بنابراین پروفسور پارینهلو و تیمش بر آن شدند تا بررسی کنند که آیا این ویژگی ممکن است آستروسیتها را قادر به تشکیل تومور در پی ضربه مغزی با استفاده از یک مدل موش پیش بالینی کند یا خیر؟
به موشهای بالغ که آسیب مغزی داشتند، مادهای تزریق شد که به طور دائمی آستروسیتها را با رنگ قرمز نشان میداد و عملکرد ژنی به نام p53 را که نقش حیاتی در سرکوب بسیاری از سرطانهای مختلف دارد، از بین میبرد. یک گروه کنترل نیز به همین روش درمان شد، اما ژن p53 دست نخورده باقی ماند. گروه دوم موش در غیاب آسیب در معرض غیرفعال کردن p53 قرار گرفتند.
پروفسور پارینهلو میگوید: «معمولا آستروسیتها بسیار منشعب هستند آنها نام خود را از ستارهها گرفتهاند؛ اما چیزی که ما دریافتیم این بود که بدون p53 و تنها پس از آسیب، آستروسیتها شاخههای خود را جمع کرده و گردتر شدند. آنها کاملاً شبیه سلولهای بنیادی نبودند، اما چیزی تغییر کرده بود. بنابراین ما به موشها اجازه دادیم پیر شوند، سپس دوباره به سلولها نگاه کردیم ودیدیم که آنها کاملاً به حالت ساقه مانند با نشانگرهای سلولهای گلیوما اولیه که میتوانند تقسیم شوند، برگشتهاند».
این مطالب به پروفسور پارینهلو و تیمش نشان داد که جهش در ژنهای خاص با التهاب مغزی همافزایی میکند، التهابی که در اثر آسیب حاد ایجاد میشود و سپس با گذشت زمان در طول فرایند طبیعی پیری افزایش مییابد تا آستروسیتها احتمال ابتلا به سرطان را افزایش دهند. در واقع، این فرآیند تغییر به رفتاری شبیه سلولهای بنیادی زمانی تسریع شد که به موشها محلولی که باعث التهاب میشود تزریق کردند.
این تیم سپس به دنبال شواهدی برای حمایت از فرضیه خود در جمعیتهای انسانی بودند. آنها با همکاری دکتر آلوینا لای در مؤسسه انفورماتیک سلامت UCL، سوابق پزشکی الکترونیکی بیش از ۲۰۰۰۰ نفر را که آسیب به سرشان تشخیص داده شده بود، بررسی کردند و میزان سرطان مغز را با گروه کنترل مقایسه کردند که از نظر سن، جنس و وضعیت اجتماعی-اقتصادی همسان بود.
آنها دریافتند که احتمال ابتلا به سرطان مغز در بیمارانی که دچار آسیب به سر شدهاند، تقریباً چهار برابر بیشتر از افرادی است که آسیبی به سر نداشتند. مهم است که به خاطر داشته باشید که خطر ابتلا به سرطان مغز به طور کلی پایین است و کمتر از 1٪ در طول زندگی تخمین زده میشود، بنابراین حتی پس از آسیب نیز خطر کمی وجود دارد.
تیم UCL اکنون مکانیسم احتمالی را برای توضیح این ارتباط شناسایی کرده است که جهشهای ژنتیکی را در هماهنگی با التهاب بافت مغز برای تغییر رفتار سلولها و افزایش احتمال سرطانی شدن آنها نشان میدهد. پروفسور پارینلو میگوید: "ما میدانیم که بافتهای طبیعی جهشهای زیادی را تجربه می کنند. یافتههای ما نشان میدهد که اگر در بالای آن جهشها، آسیبی رخ دهد، یک اثر هم افزایی به وجود میآید.
پروفسور پارینلو می گوید: "ما می دانیم که بافت های طبیعی جهش های زیادی را تجربه می کنند. یافته های ما نشان می دهد که اگر در بالای آن جهش ها، آسیبی رخ دهد، یک اثر هم افزایی به وجود می آید.