خلاصه: حجم کوچکتر مغزی که در اسکنهای مغزی MRI جنین یافت میشود، نتیجه کودکان مبتلا به بیماری قلبی مادرزادی را در همه حوزههای رشد عصبی پیشبینی میکند.
کودکان مبتلا به بیماری قلبی مادرزادی (CHD) اغلب دارای اختلالات رشد عصبی هستند. تا همین اواخر، تصور میشد که این امر ناشی از عوارض جراحی قلب یا کاهش اکسیژن رسانی به مغز به دلیل نقص قلبی است. اکنون میدانیم که برخی از نوزادان مبتلا به CHD به دلیل کمبود اکسیژن به مغز جنین یا به عنوان بخشی از فرایند بیماری ژنتیکی که خود باعث CHD می شود، رشد مغز در رحم را مختل کردهاند.
توانایی شناسایی CHD قبل از تولد به تیمی در بیمارستان کودکان بوستون اجازه داد تا بپرسند آیا تصویربرداری از مغز جنین ممکن است خطر رشد عصبی کودکان را پیشبینی کند یا نه؟
دکتر کیتلین رولینز، سرپرست این مطالعه، در بخش عصبشناسی و برنامه رشد عصبی قلبی در کودکان بوستون، میگوید: «تکامل مغزی زیادی در طول دوره جنینی اتفاق میافتد که میتواند بر مسیر آینده کودک تأثیر بگذارد. بسیاری از نوزادان مبتلا به CHD مداخله زودهنگام دریافت میکنند، ام آر آی قبل از تولد میتواند به شناسایی نوزادانی که ما باید تمام مراحل را برای آنها انجام دهیم کمک کند.
جنینهای مبتلا به CHD، بهویژه آنهایی که سندرم قلب چپ هیپوپلاستیک (HLHS) یا جابهجایی شریانهای بزرگ (TGA) دارند، حجم مغز کمتری نسبت به جنینهای بدون CHD دارند. این حجمهای کوچکتر مغز را با پیامدهای رشد عصبی مرتبط میکند. محققان ۵۶ مادر باردار را که جنینشان CHD شدید داشتند را با 26 فرد کنترل که سابقه خانوادگی ابتلا به CHD داشتند اما جنینهایشان سالم بود، مقایسه کردند. کودکان با شرایط ژنتیکی شناخته شده یا ناهنجاریهایی که بر اندامهای دیگری غیر از قلب تأثیر میگذارند، حذف شدند.
همه زنان حداقل یک اسکن مغزی MRI جنین داشتند. هنگامی که نوزادان آنها ۱۸ تا ۲۴ ماهه بودند، تیم به دقت رشد و عملکرد روزانه آنها را با مقیاس رشد نوزاد و کودک نوپا (Bayley-III) و سیستم ارزیابی رفتار تطبیقی (ABAS-3) ارزیابی کردند. حجمهای کوچکتر مغز در MRI جنین، نوزادان مبتلا به CHD را پیشبینی میکرد، اما وقتی تیم به متغیرهای دیگری مانند وزن هنگام تولد، تحصیلات مراقب، تشنج یا سکته مغزی و جراحی نوزادان نگاه کرد، حجم کل مغز جنین ثابتترین پیشبینیکننده رشد عصبی بود.
جین نیوبرگر، متخصص قلب و موسس برنامه توسعه عصبی قلبی، میگوید: «تا جایی که من میدانم، این اولین مقالهای است که رشد مغز جنین را با پیامدهای رشد عصبی بعدی در بیماران مبتلا به CHD مرتبط می کند». این مسئله نشان میدهد که اندازه مغز جنین میتواند به عنوان محرکی برای مداخله زودهنگام پس از زایمان و به عنوان معیاری برای اثربخشی درمانهای جنین مورد استفاده قرار گیرد.
رولینز تاکید میکند که در حالی که حجم مغز پیش بینی کننده رشد عصبی است، ممکن است برای نوزادان بصورت فردی پیش بینی کننده نباشد. با این وجود،این یافتهها میتواند به هدایت مداخلات فشردهتر پس از زایمان، و احتمالاً مداخلات پیش از تولد، به سمت نوزادانی که بیشتر نیاز دارند، کمک کند.
به عنوان مثال، مطالعات نشان میدهد که استرس در مادران باردار میتواند بر رشد مغز نوزادان آنها تأثیر بگذارد. برنامه رشد عصبی قلبی یک برنامه کاهش استرس قبل از تولد با استفاده از رویکردهای ذهن آگاهی و شناختی-رفتاری را به همه مادران باردار که جنین آنها CHD دارند ارائه می دهد. رولینز امیدوار است در آینده نزدیک آزمایش بالینی این روش را با استفاده از تصویربرداری از مغز جنین برای کمک به اندازه گیری اثرات آن راه اندازی کند.
رولینز میگوید: «ما میخواهیم ببینیم آیا اثری پایدار وجود دارد یا خیر. برای بسیاری از کودکان مبتلا به CHD، نقصهای درجه بالاتر در عملکرد اجرایی، توجه و شناخت اجتماعی تا سن مدرسه آشکار نمیشود.