معصومه ملکیان دانش آموخته دکتری زبان شناسی همگانی و مترجم کتاب های دانش مغز
دکتر وی. اس. راماچاندران دانشمند و عصبشناس برجسته و ممتاز هندی-امریکایی در کتاب مغز سخنچین میکوشد تا با ارائهی تجربیات خودش از برخورد با بیمارانی که دچار اختلال در کارکرد مغز شدهاند، اسرار و ناگفتههایی را درباره کارکرد مغز انسان ارائه دهد. همانطور که از نام کتاب هم پیداست، نویسنده در تلاش برای معرفی خصوصیات منحصر به فرد انسانهاست، خصوصیاتی که گونهی ما را از ایپها و دیگر نخستیها متمایز میکند.
کتاب مغز سخنچین دارای 9 فصل است: اندامهای خیالی و مغزهای انعطافپذیر، دیدن و شناختن، سینستزیا یا حسآمیزی، نورونهایی که تمدن را شکل دادند، اوتیسم، تکامل زبان، زیبایی و مغز، مغز مصنوعی و چگونگی تکامل خودکاوی و خودآگاهی.
نویسنده در بخش پیشگفتار در این باره توضیح میدهد که مخاطب کتاب عموم مردم هستند، نه فقط دانشجویان و یا متخصصان در حوزه علوم اعصاب. با خواندن کتاب، متوجه میشوید که نویسنده در تلاش است مطالب را به نحوی ارائه دهد که در عین فهمپذیری برای عموم، برای متخصصین این حوزه بیش از حد ساده و پیشپاافتاده نباشد. به جرأت میتوان گفت که در این زمینه بسیار موفق عمل کردهاست.
تاکنون پنج اثر از دکتر وی. اس. راماچاندران به چاپ رسیدهاست. در میان کتابهای این نورولوژیست برجسته کتاب «اندامهای خیالی در مغز» (1998) و کتاب «مغز سخنچین» (2010) توجه بسیاری را به خود جلب کردهاند. از بین این دو کتاب، کتاب مغز سخنچین را برای ترجمه مناسبتر دیدیم، چرا که فصل اول آن کاملاً به موضوع اندامهای خیالی میپردازد و به نوعی خلاصه کتاب «اندامهای خیالی در مغز» است. یکی از دغدغههای اصلی ما (یعنی نشر و مترجم) این است که امکان مطالعهی کتابهایی مطرح از نویسندگان صاحبنام در حوزههایی مثل علوم اعصاب را برای همه افراد فراهم کنیم. مخاطبان ما صرفاً متخصصان یک حوزه نیستند، بنابراین در انتخاب کتابها سلیقه هر دو طیف یعنی متخصصان و عموم را به یک اندازه مورد توجه قرار میدهیم.
خوشبختانه با توجه به استقبال خوبی که از این کتاب شد، چاپ اول این کتاب در 1100 نسخه به اتمام رسیده و نشر سایلاو چاپ دوم آن را در دی ماه امسال در دسترس علاقهمندان قرار میدهد. دقیقاً از اینکه کتاب به چه زبانهایی ترجمه شده اطلاعی ندارم.
فصل اول «اندامهای خیالی» و فصل پنجم «معمای اوتیسم»
نویسنده در ارائه مطالب از سطح پایه یعنی معرفی آناتومی مغز انسان شروع کرده و پلهپله خواننده را وارد مباحث اصلی و تخصصی میکند. از نظر من، ارائه مطالب به این شیوه امتیاز بزرگی برای این کتاب محسوب میشود، چرا که خواننده را از داشتن اطلاعات قبلی درباره مغز برای خواندن کتاب بینیاز میکند.
خوشبختانه در سالهای اخیر کتابهای خوبی در حوزهی دانش مغز به زبان فارسی ترجمه شدهاست، اما این تعداد در مقایسه با تعداد کتابهای موجود در این حوزه در سطح جهانی، انگشتشمار است.
انتخاب کتاب برای ترجمه با در نظر گرفتن مجموعهای از مؤلفهها صورت میگیرد: برای مثال، حوزهی مورد علاقهی خودِ مترجم، اعتبار نویسندهی کتاب در آن حوزه، مخاطبین کتاب مورد نظر و … . بهطور کلی، انتخاب کتاب روندی است که با توافق نظر کامل بین نشر و مترجم و همچنین، با در نظر گرفتن اهداف نشر صورت میگیرد.
چاپ کتاب مغز سخنچین با اوج گرفتن کرونا در کشور در سال 1399همراه شد و ازاینرو، در معرفی این کتاب محدودیتهایی داشتیم. اما خوشبختانه این کتاب با استقبال خوبی از طرف علاقهمندان حوزهی علوم اعصاب و بهطور خاص، دانش مغز روبهرو شد. چاپ دوم کتاب هم به زودی در دسترس علاقهمندان قرار میگیرد.
نهچندان خوب.
بهتازگی ترجمهی کتاب The Case against Reality با عنوان فارسی «ادعایی علیه واقعیت» از دونالد هافمن دانشمند برجسته علوم شناختی را به اتمام رساندهام که طبق برنامهریزی نشر سایلاو، در دی ماه امسال نسخه چاپی و الکترونیکی این کتاب در اختیار علاقهمندان این حوزه قرار میگیرد.
فکر میکنم جواب این سؤال را بهتر است از مخاطبان و خوانندگان این کتاب جویا شد. با توجه به اظهارنظرها در فضای مجازی درباره محتوای این کتاب، میتوانم بگویم که این اثر تا به امروز تأثیر خوبی در جلب توجه افراد به این حوزه داشتهاست.
درباره ی کتاب مغز سخن چین، ماجراهای بیمارانی را به تصویر میکشد که دچار آسیب و یا ضایعهی مغزی شدهاند و در نتیجه، تجربهی ذهنی یا ادراکی غیرعادی را گزارش میکنند. راماچاندران تلاش میکند با مطالعهی این بیماران به ویژگیهای منحصر به فرد انسانی ما پی ببرد.