اولین اقدام جهانی برای پیشگیری از دمانس و بیماری آلزایمر تحت عنوان پروژه «FINGERS» براساس یک مطالعه فنلاندی طراحی شده است. پروژه بینالمللی FINGER اولین شبکه جهانی آزمایشهای بالینی برای کاهش ریسک و پیشگیری از دمانس و بیماری آلزایمر از طریق مداخلات چندوجهی است. این شبکه از گردهمایی محققینی از ۳۰ کشور جهان تشکیل شده است.
پروژه بینالمللی FINGERS براساس تجربه موفق فنلاند طراحی شده است: مطالعه مداخلهای سالمندان فنلاندی برای پیشگیری از ناتوانی و اختلالات شناختی، به رهبری پروفسور مییا کیویپلتو و تیمش از مؤسسه کارولینکا، مؤسسه ملی سلامت فنلاند و ولفیر (THL)، دانشگاه فنلاند شرقی، و کالج سلطنتی لندن. این مداخله با محوریت سبک زندگی به شناخت در سالمندان مستعد دمانس مثمر ثمر بوده است.
کارآزمایی بالینی تصادفی FINGER، نشان داد که یک مداخله چند وجهی سبک زندگی شامل مشاوره تغذیه، ورزش، تمرینات شناختی و کنترل ریسک فاکتورهای عروقی نتایج مثبتی در عملکرد شناختی سالمندان مستعد دمانس دارد.
به منظور کاربردی شدن موفقیتآمیز در مقیاس بزرگتر، مدل فینگرز نیاز به آزمایش بیشتر، تطبیق و بهینهسازی در زمینههای مختلف فرهنگی و جغرافیایی دارد. برای رسیدن به این هدف، پروفسور کیویپلتو در سال ۲۰۱۷ شبکه جهانی فینگرز را راهاندازی کرد، که استقبال چشمگیری داشته و در حال حاضر بیش از 30 کشور به دنبال اجرای آن هستند.
شبکه تحقیقاتی فینگرز با همکاری هم در تلاش هستند تا متودولوژی مداخلاتی را که شبیه فینگرز در کشورهای مختلف انجام شدهاند، یکپارچه کنند. این امر امکان یکپارچگی دادهها و ایجاد شواهدی برای مداخلات مؤثر و پایدار برای کاهش ریسک یا تأخیر در شروع زوال شناختی و دمانس در سالمندان را تضمین خواهد کرد.
سازمان بهداشت جهانی دمانس را اولویت سلامت عمومی اعلام کرده است. با توجه به اینکه درمان این اختلال هنوز در دسترس نیست، کاهش خطر و پیشگیری جهت توقف رشد سریع دمانس حیاتی است. نتایج حاصل از آزمایش فینگرز بر ارزش پرداختن به عوامل خطر متعدد دمانس به عنوان یک استراتژی برای حفظ سلامت مغز و ارتقای کلی سلامت و کارکرد فرد تأکید دارد.
نقش پروژه فینگرز در زمینه بیماری پاندمیک کرونا
پاندمی COVID۱۹ اثرات منفی بر سبک زندگی و درمان اختلالات مزمن (به عنوان مثال، فشار خون بالا، دیابت) دارد، به دلیل تغییر در عملکرد سیستم مراقبتهای بهداشتی، سالمندان به دلیل خطر عفونت تمایل به مراقبت ندارند و سبک زندگی به دلیل روشهای کنترل شیوع، مانند فعالیت فیزیکی محدود به دلیل انزوای خانگی تغییر میکند.
فینگرز همچنین در حال بررسی تأثیر بیماری همهگیر COVID 19 بر پیامدهای طولانیمدت سلامتی در میان شرکتکنندگان در «فینگرز» است.
منبع: مجله مغز و شناخت، شماره 14، پاییز 1399