این داستان یک دختر است، که بسیار گریست و کل دنیا را غرق کرد.
بخشی از آهنگی ساختۀ نه روز، از آلبوم دور از مردم شوریده
«همهچیز همهجا در یک آن» ساختۀ دنیلها (دنیل کوان و دنیل شاینرت) از پرسروصداترین آثار سینمایی اخیر و پیشتاز نامزدی در مراسم اسکار 2023 است. این فیلم که برخلاف اغلب تولیدات کمپانی A24 فضایی کمدی و ماجراجویانه دارد، برپایۀ ایدۀ چندجهانی[1] داستانی ساده را روایت میکند: زنی میانسال بهنام اِوِلین وانگ[2] که در رابطه با همسر، فرزند، پدر و شغل خود با چالشهایی روبهروست. درحقیقت بارزترین ویژگی «همهچیز همهجا در یک آن» که آن را از سایر آثار متمایز میسازد همین تفاوت عمیق بین فرم و محتواست. اثری پر از جزئیات که اشاراتی نیز به فیلمهای استنلی کوبریک، وونگ کار وای، کمپانی پیکسار و چهارگانۀ ماتریکس دارد. (ادامۀ متن بخشهایی از داستان را فاش میکند.)
اِولین وانگ یک زن مهاجر چینی ساکن آمریکا و مالک یک مغازۀ رختشویی است که پس از ازدواج با همسرش وِیموند از خانوادۀ خود جدا شده است. میتوان این گونه برداشت کرد که رابطۀ اِولین با دختر نوجوانش در زمان حال، بازتابی از رابطۀ او و پدرش در گذشته باشد؛ آمیزهای از اختلاف نظر و تلاطم. در حالی که اِولین مشغول رسیدگی به مشکلات حقوقی کسبوکارش است، ناگهان وارد مأموریتی برای نجات دنیا میشود؛ نبردی علیه یک نیروی اهریمنی. هیولایی نابودگر که کسی نیست جز جوی، دختر خودش! جوی در حالی به آنتاگونیست داستان تبدیل میشود که در دنیای اصلی نیز با مادرش اِولین در کشمکش است. او در یک جهان موازی سیاهچالهای دوناتی بهنام بیگل خلق کرده است که در اندک زمانی همهچیز را به سوی نیستی خواهد برد.
«همهچیز همهجا در یک آن» پر از تمثیل و استعاره است. ویژهترین دقایق فیلم را میتوان مربوط به سکانس صامت مکالمۀ دو تکهسنگ در نظر گرفت. همچنین با کمی دقت میتوان دریافت که سیاهچالۀ بیگل و به نابودی کشیدن دنیا، احتمالاً نمادی از وضعیت روانی جوی و تمایل او به از بین بردن خودش است. تصویر جوی در قالب شخصیت جوبو توپاکی (نیروی نابودگر) نیز میتواند نمایی اغراقشده از یک نوجوان خشمگین و تکانشی باشد که تحت تأثیر فعالیت آمیگدال رفتار میکند.
برای مدت طولانی، نوجوانان به دلیل نداشتن قشر پیشپیشانی رشدیافته بهعنوان افرادی شناخته میشدند که ممکن است با ریسکپذیری بالا و پردازش هیجانی ضعیف، خودشان و دیگران را در معرض خطر قرار دهند (آبرامز، 2022). درست است که کارکردهای اجرایی (مانند تصمیمگیری و تنظیم هیجان) در نوجوانان هنوز در حال رشد است اما اکنون گفته میشود که آن چه در گذشته نابالغ بودن خوانده میشد درواقع یک انعطافپذیری شناختی، رفتاری و نورولوژیک است که به نوجوانان اجازه میدهد در دنیای بیرونی و درونی خود کاوش کنند و وفقپذیری را بیاموزند. ویژگی مهمی که در پی یک سازماندهی عصبی دوباره و پیشرفت رشدی، طی فرایند بلوغ حاصل میشود (گادینگز، بلتز، پپر، کرون و برامز، 2019). طبق پژوهش سیلک، سکویرا، جونز، لی، دال و همکاران (2022)، پاسخهای هیجانی در نوجوانان میتواند در پی فعالیت مناطق متعددی مثل قشر سینگولیت، اینسولای قدامی و آمیگدال بروز کند. فعالیت هستۀ اکامبنس نیز احتمالاً در گرایش نوجوانان به خطرکردن و رفتارهای مرتبط با پاداش (مثل سوءمصرف مواد) نقش دارد.
رابطۀ نوجوان با والدین نیز نکتۀ مهمی است که نباید به آن بیتوجه بود. رتلیف، کر، میساکی، کاسگرو، مور و همکاران (2021) بیان میکنند که فعالیت مغزی نوجوانان (خصوصاً در مناطق مرتبط با پردازش هیجان مثل آمیگدال) انعکاسی از فعالیت مغزی والد است. فرزندپروری گرم و محبت آمیز[3] نیز یکی از عواملی است که میتواند نشانههای اضطراب و افسردگی را در نوجوانی کمرنگ کند. در مطالعۀ باترفیلد، سیلک، لی، سیگل، دال و همکاران (2021)، درجات بیشتر فرزندپروری گرم و محبت آمیز، پیشبینیکنندۀ فعالسازی عصبی کمتر پس از شنیدن جملات انتقادی در مناطقی مانند آمیگدال چپ، اینسولای دوطرفه و قشر سینگولیت قدامی در مغز نوجوان بود اگرچه اِولین در دنیای اصلی، احتمالاً بدترین نسخۀ خودش را زندگی میکند، اما گویی برای فائق آمدن بر مشکلاتش با جوی نیازمند آن است که از پتانسیل بالقوۀ تمامی اِولینها استفاده کند. مانند زندگی در دنیای هاتداگی، با چیزی که عمیقاً از آن بیزار است روبهرو شود، تفاوتها را بپذیرد به دشمنش عشق بورزد؛ عشقی که قادر است ناجی غایی همۀ جهانهای موازی باشد.
منابع:
Goddings, A. L., Beltz, A., Peper, J. S., Crone, E. A., & Braams, B. R. (2019). Understanding the role of puberty in structural and functional development of the adolescent brain. Journal of Research on Adolescence, 29(1), 32-53.
Ratliff, E. L., Kerr, K. L., Misaki, M., Cosgrove, K. T., Moore, A. J., DeVille, D. C., … & Morris, A. S. (2021). Into the Unknown: Examining Neural Representations of Parent–Adolescent Interactions. Child Development, 92(6), e1361-e1376.
Butterfield, R. D., Silk, J. S., Lee, K. H., Siegle, G. S., Dahl, R. E., Forbes, E. E., … & Ladouceur, C. D. (2021). Parents still matter! Parental warmth predicts adolescent brain function and anxiety and depressive symptoms 2 years later. Development and psychopathology, 33(1), 226-239.
Silk, J. S., Sequeira, S. S., Jones, N. P., Lee, K. H., Dahl, R. E., Forbes, E. E., … & Ladouceur, C. D. (2022). Subgenual anterior cingulate cortex reactivity to rejection vs. acceptance predicts depressive symptoms among adolescents with an anxiety history. Journal of Clinical Child & Adolescent Psychology, 1-16.
https://www.apa.org/monitor/2022/07/feature-neuroscience-teen-brain
[1] Multiverse
[2] Evelyn Wang
[3] Parental warmth