از الکترود نورالینک چه میدانید؟
الکترودهای نورالینک حرکت نشانگر موس با ذهن را ممکن کردهاند!
فوریه ۲۰۲۴، با اخبار به یادماندنی در دنیای علوم اعصاب همراه بود. ایلان ماسک، اعلام کرد اولین بیمار دارای الکترود کاشته شده در مغز، بهبود یافته و اکنون قادر است با افکارش نشانگر کامپیوتر را حرکت دهد. مجوز کاشت این الکترود، در ماه می ۲۰۲۳ اعطا شد و تنها چند ماه پس از صدور این مجوز، اولین نتایج امیدوارکننده از عملکرد آن منتشر شده است. جزئیاتی که از این پروژه در دسترس است نشان می دهد از یک ربات برای انجام این جراحی و کاشت الکترود در مغز کمک گرفته اند. این الکترود دقیقا در محلی که مربوط به کنترل حرکت است قرار گرفته است. نورالینک اعلام کرده هدف اولیه او از این پروژه میسر کرده امکان کنترل نشانگر و صفحه کلید کامپیوتر به کمک ذهن است. در پس این اهداف اولیه، ایلان ماسک خبر از بلندپروازی های جدی تری داده است. او می خواهد در آینده نزدیک این الکترودها را برای درمان چاقی، اوتیسم، افسردگی، اسکیزوفرنی و حالت های بالینی دیگر به کار بگیرد.
این الکترودها چگونه کار میکنند؟
الکترودهای N1 نورالینک، با اندازهای حدود یک سکه، به گونهای طراحی شده اند تا بیمار میزبان آنها، تنها با تمرکز بر یک کار و بدون نیاز به تحرک بدنی، بتواند آن را انجام دهد. این الکترودها که توسط ربات جراحی R1 در مغز جایگذاری می شوند؛ سیگنالهای الکتریکی مغز را ثبت و پردازش کرده و آن ها را به یک گیرنده خارجی مانند تلفن همراه یا کامپیوتر منتقل می کند. دستگاه گیرنده، سیگنالهای دریافتی مغز انسان را رمزگشایی کرده و الگوهای مشخصی از سیگنال را با اهداف بیمار تطبیق میدهد. یک مثال ساده از این هدف، حرکت نشانگر کامپیوتر به سمت بالای صفحه است. به مرور زمان، نرم افزار می تواند الگوی فعالیت نورون ها را زمانی که فرد انجام یک کار را تصور می کند، شناسایی کرده و آن کار را اجرا کند.
چه افرادی در این پروژه شرکت میکنند؟
در این پروژه نورالینک بر روی بیمارانی متمرکز است که محدودیت حرکتی دارند و اندامهای ۴گانه آنها قادر به حرکت نیست. اگر به شرایط حضور در مطالعه نگاهی بیندازیم، علاوه بر محدودیت حرکتی، سن بالای ۲۲ سال، عدم وجود تراشه دیگر در مغز، عدم نیاز به MRI درطول مدت مطالعه، عدم دریافت درمانهای مبتنی برTMS ، داشتن مراقب حاضر و متعهد و نداشتن سابقه تشنج جز ملاکهای ورود به مطالعه است. نورالینک اعلام کرده که مدت این پروژه حدود ۶ سال خواهد بود.
کمپانی های مختلفی در حوزه تعامل مغز و کامپیوتر فعالیت می کنند. چه چیزی نورالینک را متمایز کرده است؟
دستگاههای غیرتهاجمی که بیرون از سر بیمار تلاش می کنند تا ارتباط مغز و کامپیوتر را میسر کنند، سابقه طولانی دارند. چیزی که این پروژه را منحصر به فرد کرده این است که تاکنون هیچ یک از این پروژه ها، تاییدیه سازمان غذا و دارو آمریکا را برای تجاری سازی دریافت نکرده است. به جز تراشه نورالینک، تراشه های دیگری نیز هستند که به طور کامل در مغز کاشته شده و تماما بی سیم است. اما N1 تراشه ای است که فناوریهای متعددی را در یک الکترود گرد هم می آورد. N1 میتواند تک نورون را مورد هدف قرار داده و از هزاران نقطه منفرد در مغز ثبت الکتریکی داشته باشد. این قطعه همچنین می تواند با یک سیستم بدون سیم شارژ شود.
چرا این پروژه، انتقادات زیادی را به همراه داشته است؟
اطلاعات منتشر شده توسط ایلان ماسک، همچنان در لایهای از ابهام قرار دارد. نورالینک تنها یک بروشور رسمی به اشتراک گذاشت و شرح مختصری از پروژه ارائه کرد. این بروشور تنها دعوت رسمی از داوطلبان پژوهش است. با وجود اینکه ژورنالهای زیادی ثبت اطلاعات در سایت ClinicalTrial.gov را اجباری اعلام کرده اند؛ نورالینک پروژه اش را در این سایت به ثبت نرسانده است. این عدم شفافیت، دانشمندان متعددی را نگران میکند. ابهام در اجرای یک پروژه و عدم ثبت اطلاعات دقیق آن، سوگیری ژورنالها به سمت انتشار دادههای مثبت را بیشتر می کند و اجازه نمی دهد از پروژههای ناموفق یادبگیریم.
پژوهشگران حوزه اخلاق زیستی درباره ایلان ماسک و پروژههای اجرایی اش اخطارهای متعددی گزارش کرده اند. آنها معتقدند زمانی که یک پروژه توسط ارگانهای دولتی حمایت مالی شود، هدف پروژه، نفع جمعی خواهد بود. مجموعههایی مانند نورالینک، که مدل سرمایه گذاری خصوصی در علم را ترویج میدهد؛ نگرانی هایی به همراه دارد. این سرمایه گذاران همانقدر که تشنه ی ایجاد تغییرات بزرگ در علم هستند؛ به دنبال سودآوری مالی اند. اهمیت سودآوری در کنار پروژههای پژوهشی، تضاد منافعی به وجود می آورد که ممکن است لزوما به نفع بیماران تمام نشود. قسمت نگران کننده آنجا است که در سال ۲۰۲۲، کارکنان این شرکت گزارشهای مشکوکی درباره اعمال غیراخلاقی نورالینک در پژوهشهای جانوری را به دست مسئولان دپارتمان کشاورزی آمریکا رساندند. گرچه این گزارش ها به طور علنی اثبات نشد اما همچنان نگرانیهایی در این باره وجود دارد. سابقه این شرکت در زمینه حمل و نقل هم کمی مخدوش است. گزارشهایی از حمل مایعات اشتعال پذیر بدون رعایت قوانین مورد نیاز نیز موجود است. در کنار همهی نکات مثبتی که درباره این پروژه وجود دارد، جعل هویت، از بین رفتن حریم شخصی و تحت کنترل گرفتن افکار دیگران از سایر نگرانی های اخلاقی است که درباره پیشرفت این پروژه وجود دارد.
