آیا اندازه مغز مهم است؟
تاریخ انتشار: فوریه 06, 2019
وقتی بحث بر سر ماده خاکستری مغز باشد، در نهایت به این نتیجه میرسیم که هر چه بیشتر باشد بهتر خواهد بود.
با کاوش در سلسه جانوران متوجه میشویم که اندازه مغز با میزان تواناییهای شناختی ارتباط چندانی ندارد، چرا که مغز ما انسانها در برابر مغز موجوداتی چون وال و فیل بسیار کوچک است. با این حال اندازه مغز در مقایسه با اندازه بدن هم نمیتواند معیار مناسبی باشد.
مغز بزرگ میمونهای مارموست به نسبت بدن کوچک آنها باعث این نشده که در بین سایر نخستیهای باهوشتر چندان حرفی برای گفتن داشته باشند. نسبت اندازه مغز به اندازه بدن در آنها 2.7 % بوده در صورتی که این نسبت در ما انسانها از آنها کمتر است (2 درصد).
در دهه 1970 اصطلاح Encephalization quotient (EQ) یا ضریب مغزی مطرح شد. مخترع آن معتقد بود که رابطه بین اندازه مغز و اندازه بدن خطی نیست و موجودات با بدن کوچکتر به نسبت مغز بزرگتری دارند. با این معیار میمون رزوس باید از گوریل باهوشتر باشد که البته مطالعات رفتاری این را نشان نمیدهند.
طبق گفته سوزانا ژانرو در دانشگاه ریودوژنیرو برزیل، مغز بزرگتر نشاندهنده تعداد نورونهای بیشتر است. در مورد نخستیها خصوصا در یک حجم معین از مغز تعداد بیشتری از نورونها به نسبت موجودات دیگر وجود دارد.
آنها متوجه شدند که فیلهای افریقایی علی رغم اینکه به طور کلی سه برابر تعداد نورونهای بیشتری نسبت به انسانها دارند، با این حال این میزان در ناحیه مخچه که وظیفه کنترل حرکت را بر عهده دارد، در آنها به نسبت یک سوم این میزان در انسانها است. در پرندگانی چون کلاغ و طوطی با وجود اندازه کوچک مغز، این میزان با نورونهای نخستیها با اندازه مغزی متوسط رقابت میکند. طبق انتظار آنها دریافتند که رقیبی برای قشر مغز انسان از لحاظ تعداد نورونها وجود ندارد، با این حال به لحاظ مکانیسمِ کارکرد مغز تفاوت زیادی بین انسان و سایر نخستیها وجود ندارد و فقط اندازه آن بزرگتر است.
طبق گفته ایشان میمونهای بیدم بزرگ و همچنین انسانها به غذا و انرژی زیادی برای تامین مغز خود نیاز دارند، ولی نمی توانند تا این اندازه زیاد انرژی برای مغز خود تامین کنند. با این حال این روند در انسانها با تکامل روند زندگی و کشف پخت غذا تغییر بزرگی کرد و این انرژی زیاد از طریق پخت غذا برایش فراهم شد. درنتیجه آن مغز انسان نیز کارامدتر بوده است.