پنج دلیل برای اینکه مهربان بودن باعث میشود احساس خوبی داشته باشید.
همه میتوانند رفتارهای محبتآمیز را تحسین کنند. ولی هنگام توضیح اینکه چرا ما آنها را انجام میدهیم، مردم اغلب یکی از دو موضع افراطی را پی میگیرند. برخی فکر میکنند مهربانی چیزی کاملا عاری از نیات خودخواهانه است که ما از روی عشق و ملاطفت انجام میدهیم، در حالی که دیگران معتقدند این فقط ابزاری است که ما با استفاده از آن به راحتی میتوانیم محبوبتر شده و از مزایای آن بهرهمند شویم.
سخاوت، مکانیسم پاداش مغز را فعال میکند.
اما تحقیقات نشان میدهد که مهربانی به دیگران واقعا میتواند ما را به شیوه های گوناگونی شاد کند. ما میدانیم که سخاوتمند بودن یا کمک به دیگران، منطقهای از مغز به نام جسم مخطط (striatum) را فعال میکند. جالب توجه است این منطقه به چیزهایی پاسخ میدهد که ما آنها را نوعی پاداش تلقی میکنیم، مانند غذای خوب و حتی داروهای اعتیادآور. هیجان “احساس خوب بودن” ناشی از کمک به دیگران، “تابش گرم” (warm glow) نامیده شده است و احتمالا فعالیتی که در جسم مخطط مشاهده میکنیم، پایهی بیولوژیکی این احساس باشد.
البته، شما لازم نیست که مغز را اسکن کنید تا ببیند که این نوع مهربانی به نفع شماست. تحقیقات در روانشناسی نشان دهندهی وجود ارتباطی بین مهربانی و رفاه در سراسر زندگی است، که از سن نوجوانی آغاز میشود. در حقیقت، حتی فقط تصور مهربان بودن در گذشته ممکن است به اندازهی کافی عاملی برای بهبود خلق و خوی نوجوانان باشد. همچنین تحقیقات نشان داده است که صرف هزینههای اضافی برای دیگران ممکن است تاثیر بیشتری در افزایش احساس شادمانی نسبت به صرف آن برای خودتان داشته باشد.
اما چرا و چگونه مهربانی ما را خوشحال میکند؟ مکانیسمهای مختلفی در آن درگیر هستند، و اینکه هر کدام از آنها چقدر سبب خوشحالی ما میشوند، ممکن است به شخصیت ما بستگی داشته باشد.
1_ لبخند فراگیر
مهربان بودن دیگران را متبسم میکند و دیدن لبخند دیگران ممکن است برای خودتان نیز جذاب باشد. نظریهی کلیدی در رابطه با نحوهی درک دیگران در علوم اعصاب نشان میدهد که دیدن عواطف شخص دیگری به طور خودکار نواحی مشابهی را در مغز خودمان فعال میکند، طوری که انگار خودمان داریم آن عواطف را تجربه میکنیم.
صبر کنید، چرا ما هی میخندیم؟
ممکن است در وضعیتی قرار گرفته باشید که در آن خودبهخود خندیدهاید، فقط به خاطر اینکه شخص دیگری خندیده است، و این احساس لطیفی به شما داده است. چه خوب خواهد بود که گاهی ما نیز، حتی بدون دلیل، این طیف احساسات خوب را به دیگران هدیه کنیم.
2_ انجام یک کار درست
باز همین مکانیزم باعث میشود که وقتی دیگران را در یک حالت منفی میبینیم، نسبت به آنان احساس همدلی کرده و همان عواطف را در خودمان تجربه کنیم. این به ویژه در مورد دوستان نزدیک و افراد خانواده مصداق بیشتری دارد، زیرا بازنماییهای آنان در مغز به لحاظ جسمی (physically) با بازنماییهای خودمان همپوشانی دارند. انجام یک کار خوب برای بهتر شدن کسی که غمگین است میتواند ما را هم بهتر کند، بخشی از آن به این دلیل است که ما درست همانند او احساس راحتی میکنیم و بخشی از آن به این دلیل است که ما کار درستی انجام دادهایم. اگر چه این اثرات به ویژه برای افرادی که به ما نزدیک هستند قدرتمندتر هستند، ولی میتواند به مشکلات بشردوستانه مانند فقر و تغییرات آب و هوایی نیز اعمال شود.
3_ برقراری روابط اجتماعی
مهربان بودن فرصتهای زیادی برای شروع یا توسعهی روابط اجتماعی بین افراد فراهم میکند. یک عمل خوب، مانند ابراز توجه به کسی یا حتی خریدن یک قهوه، دوستی را تقویت میکند و این به خودیخود با خلق و خوی بهبود یافته ارتباط دارد.
ما با همیم، برای همیشه؟
درست به روش مشابهی، سازمانهای خیریه از طریق کمک به بهبود زندگی دیگران فرصت ایجاد ارتباط با دیگران را در آن سوی جهان فراهم میکنند. داوطلب شدن، حلقههای جدیدی از افراد را برای برقراری ارتباط با دیگران، داوطلبان دیگر و کسانی که به شما کمک میکنند، باز میکند.
4_ یک هویت خوب
اکثر مردم دوست دارند خودشان را یک فرد مهربان بدانند، بنابراین اعمال محبتآمیز هویت مثبت ما را بازنمایی میکنند و ما را مجذوب خودمان کرده و سبب میشوند تا به خودمان افتخار کنیم. در یک مطالعهی اخیر، حتی کودکان در اولین سال تحصیل خود در مدرسهی متوسطه، توانستند تشخیص دهند که چگونه مهربانی میتواند باعث شود شما به عنوان یک فرد احساس “بهتر بودن… کاملتر بودن” کنید، و این منجر به احساسات خوشایندی میشود. این اثر حتی زمانی قویتر میشود که مهربان بودن با دیگر جنبههای شخصیتی ما ارتباط پیدا میکند؛ شاید، ایجاد یک احساس بیشتر هدفمند. مثلا، یک دوستدار حیوانات میتواند پرندهای را نجات دهد، یک دوستدار هنر میتواند اثری را به یک گالری اهدا کند یا یک معلم بازنشسته میتواند برای شرکت در فعالیتهای پس از مدرسه داوطلب شود. تحقیقات نشان میدهد که هر چه افراد بیشتر توسط سازمانهایی که در آن داوطلب میشوند، شناخته شده باشند، راضیتر خواهند بود.
5_ مهربانی به خودمان برمیگردد
کار بر روی روانشناسی مهربانی نشان میدهد که از هر چند رفتار محبتآمیز ممکن است یکی، متقابلا به خود شخص بازگردد. این میتواند به طور مستقیم یا غیرمستقیم اتفاق بیافتد. کسی ممکن است به یاد داشته باشد که شما در آخرین بار به او کمک کردهاید و بنابراین احتمال بیشتری دارد که در آینده به شما کمک کند. یا وقتی کسی در گروه مهربان است، دیگران نیز مهربانتر میشوند، و این روحیهی همه را بالا میبرد. تصور کنید که شما در آخر هفته تصمیم میگیرید برای گروهتان یک کیک بپزید، احتمالا این دیگران را نیز ترغیب میکند که هر هفته عمل مشابهی انجام دهند.
داستان در اینجا به پایان نمیرسد. مهربانی به بهبود خلق و خوی شما کمک میکند، اما تحقیقات نیز نشان داده است که داشتن خلق و خوی خوب میتواند شما را مهرباتر کند. این مصداق وجود یک رابطهی شگفتانگیز دو سویه است؛ خوبی، خوبی میآورد.
“تو نیکی میکن و در دجله انداز، که ایزد در بیابانت دهد باز”
برای کسب اطلاعات بیشتر، اینجا را کلیک کنید.