در سال 1398 در راستای سیاستهای مصوب ستاد برای ارتقاء سرمایه شناختی جامعه، کارگروه تربیت شناختی مسئول شد تا برای ارتقاء سرمایهی شناختی کودکان و نوجوانان پروژهای را طراحی و هدایت نماید. با توجه به نقش اساسی کارکردهای اجرایی در پرورش شناخت و به عنوان یکی از مؤلفههای اساسی در تقویت و توسعهی ظرفیتهای شناختی کودکان و نوجوانان، شناسایی و بررسی کارکردهای اجرایی محور برنامهی پژوهشی کارگروه قرار گرفت. در این راستا، پروژهای تحت عنوان “چارچوب مفهومی توسعهی کارکردهای اجرایی کودکان و نوجوانان و استانداردهای آن ” تعریف گردید. این پروژه با اهدافی نظیر تدوین چارچوب مفهومی برای توسعهی کارکردهای اجرایی، طراحی نقشهی مفهومی کارکردهای اجرایی، تعیین استانداردهای توسعهی کارکردهای اجرایی برای دورههای مختلف سنی و تدوین اصول راهنما برای طراحی، اجرا و ارزشیابی برنامهی توسعهی کارکردهای اجرایی، توسط تیمی از متخصصان و پژوهشگران حوزههای علوم تربیتی، علوم شناختی و روانشناسی انجام شد. بازی یکی از فرصتهایی است که میتواند موجب پرورش کارکردهای اجرایی و تبدیل آنها به مهارتهای شناختی شود. بازی به عنوان بخش جداییناپذیر رشد و تحول کودک از مهمترین عواملی است که فرصت ایجاد و گسترش مهارتهای جدید حرکتی، شناختی، زبانشناختی، نمادین، سازگاری عاطفی و اجتماعی را فراهم میکند. بازیهای شناختی بهصورت مشخص با هدف ارزیابی، تحریک و یا تقویت مشخصههای شناختی طراحی شدهاند. البته تمامی بازیها میتوانند برای تقویت مؤلفههای شناختی یا ارزیابی آنها بکار روند، اما بازیهایی که با تکیه بر نظریههای علوم شناختی و به طور اختصاصی برای ارزیابی یا فعالسازی و تقویت مؤلفههای شناختی بکار میروند، جزو بازیهای شناختی محسوب میشوند. این بازیها بر یک یا چند مؤلفه شناختی تمرکز نموده و به ارزیابی یا تقویت آنها میپردازند. به منظور شناسایی و ارزیابی بازیهای شناختی در کشور، ستاد توسعه علوم و فناوریهای شناختی با همکاری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و بنیاد ملی بازیهای رایانهای اقدام به برگزاری جلسات هماندیشی در این زمینه نمود که این همکاری منجر به ایجاد نهاد اعتباربخش بازیهای شناختی در کشور گردید. همچنین ستاد حمایتهای نقدی و غیر نقدی (شامل حمایت از شتابدهی استارتاپهای این حوزه و اختصاص سوبسید فروش) را به بازیهای شناختی منتخب در چهارمین جشنواره بازیهای جدید بنیاد ملی بازیهای رایانهای و ششمین جشنواره ملی اسباببازی ارائه نمود. شایان ذکر است با تدوین آییننامهها و روالهای اجرایی، نخستین فراخوان شناسایی و ارزیابی بازیهای شناختی به زودی اعلام خواهد شد.
منبع: مجله مغز و شناخت، شماره 16، زمستان 1399