آیا ممکن است قرار دادن بچهها در معرض تکنولوژی مضر باشد؟ البته که ممکن است. مثل هر چیز دیگری این مسأله نیز زوایای مثبت و منفی خود را دارد. اما به خاطر داشته باشید که معمولاً زوایای منفی نتیجه سوءمصرف و افراط اند. مثل زیادهروی در هر چیز خوب دیگری: زیادهروی در خوردن پیتزا یا تمام روز خوابیدن.
احتمالاً بسیاری از والدین میگویند در صورتی که از ابتدا اجازهی استفاده از تکنولوژی را به کودکان ندهیم، شاهد مشکلات سوءمصرف نیز نخواهیم بود. در پاسخ به چنین راهحلی، به شما میگویم این فقط پاک کردن صورت مسأله است. شما چطور میتوانید فرزندانتان را از دسترسی به تمام اشکال تکنولوژی منع کنید؟ این خود مصداق تفریط است.
حتی اگر موفق به وضع و اجرای چنین مقررات سرسختانهای شوید، شما کودکتان را از منبع بزرگی از لذت و سرگرمی و مهمتر از آن رشد شخصی، ساختن مهارتهای فردی و در نهایت فرصت برای دستیابی به یک شغل پر سود محروم کردهاید.
در نهایت به نظر میرسد بهترین روش میانهروی است: ایجاد تعادل بین تکنولوژی و زندگی، اینکه مطمئن شویم فرزندانمان از تمام مزایای آن بهره میبرند و محافظت کردن از آنها در برابر خطرات احتمالی ناشی از سوءمصرف.
بیایید به مزایایی که تکنولوژی برای ما فراهم میآورد، نگاهی داشته باشیم:
مزایای تکنولوژی برای کودکان
1. تکنولوژی به کودکان اجازهی بروز خلاقیت و تجربهی آزادی بیان را میدهد.
بچهها تصورات و خیالات بزرگی دارند. بزرگتر از آنکه بتوان آن را حصار کشید. در حالی که در گذشته آنها برای انتقال ایدهها و تصوراتشان فقط وسایل هنری مانند مداد رنگی و ماژیکهای رنگی را در اختیار داشتند، اکنون میتوانند با استفاده از وسایلی مثل کامپیوتر و تبلت افکارشان را به واقعیت تبدیل کنند.
مطمئناً، آنها هنوز قلم و کاغذ را در اختیار دارند، اما اکنون به جای (یا علاوه بر) ترسیم تصویر، میتوانند یک انیمیشن سهبعدی ایجاد کنند و سپس حتی آن انیمیشن را به پرینتر سهبعدی بفرستند تا شکل فیزیکی به خود بگیرد. کسی چه میداند؟ شاید ایدهی آنها نمونهی اولیهی یک تجارت میلیون دلاری باشد.
مهارتهایی که از تعامل با تکنولوژی به دست میآیند، هر یک فرم خلاقانهای در بیان دارند. مثلاً برنامهنویسی یک مهارت است، اما برنامهنویسی یک بازی ویدیویی یا برنامهی تلفن همراه، فرم بیان آن است.
2. فناوری به اجتماعی شدن و ایجاد روابط جدید کمک می کند.
نمی خواهم شما را بترسانم اما فرصت دوستیابی و ساختن رابطهی اجتماعی برای کودکانی که به تکنولوژی دسترسی دارند، به طرز چشمگیری بیشتر از کودکانی است که یا به آن دسترسی ندارند و یا علاقهای به استفاده از آن ندارند. بازیهای ویدئویی، شبکههای اجتماعی، برنامههای تلفن همراه – اینها همه انواعی از سرگرمی محسوب میشوند مانند ورزش، مطالعه و موارد دیگر. بنابراین میتوانند فرصت معاشرت داشتن را برای فرزند شما دو برابر کنند.
بچهها میتوانند در چنین فعالیتهایی با سایر بچهها مشارکت داشته باشند و همچنین میتوانند در فناوریها، از طریق چت زنده در طول جلسات بازیهای ویدیویی با جاهای دیگر ارتباط برقرار کنند. و فراتر از اینها، اگر بخواهند میتوانند علایق خود را به سطح بعدی برسانند و بازیهای ویدیویی خود را طراحی کنند یا در یک اردو یا کلاس کدنویسی را یاد بگیرند، این نیز فرصت دیگری برای ایجاد روابط محکم است که از طریق همکاری و یادگیری مشترک اتفاق میافتد. با هر پروژه، آنها اساساً «شبکه» میشوند و با ورود به مدرسه و سپس کارورزی و مشاغل، دوستان جدیدی با علایق مشترک به دست میآورند که این آشناییها خود میتواند سر منشأ ایجاد فرصتهای جدید برای پیدا کردن کارورزیهای مفید و شغلهای منحصر به فردی شود.
3. فناوری امکان استقلال و توانمند شدن را فراهم می کند.
بیایید به مزیت تجربهی «آزادی بیان» که در ابتدای مقاله به آن اشاره شد، بپردازیم. در مورد سفری که از ایدهپردازی به ساخت مفهوم میرسد، فکر کنید. اول، شما به چیزی جالب، منحصر به فرد و سرگرمکننده فکر میکنید. سپس، زمینه را برای تحقیق بیشتر دربارهی آن ایده فراهم میکنید و در نهایت، آن ایده را عملی میکنید، یا به بیان دیگر شروع به حرکت دادن چرخها میکنید تا ایده به واقعیت بپیوندد. با تکنولوژی، کودکان میتوانند این فرآیند را به تنهایی انجام دهند. چه کسی میداند که بدون تکنولوژی، تا کجا میتوانند پیش بروند؟ تنها خلق کردن و انجام دادن نیست که جالب است، بلکه احساس استقلال و توانمندسازی وجه دیگری از این پروسه است که می تواند فوقالعاده قدرتمند باشد؛ فراتر از آنچه کلمات میتوانند منتقل کنند. این نقلقولی از مدیر تکنولوژی و نویسندهی پرفروش، شریل سندبرگ، است: «اگر نمیترسیدی، چه کار میکردی؟» حتی به عنوان یک بزرگسال ما نیز از تجربهی روشهای تازه و احتمال شکست در آنها کمی میترسیم. اگر بتوانیم وارد شدن به حیطهی تکنولوژی را از سنین پایینتر آغاز کنیم، احتمال اینکه بتوانیم زودتر در موقعیتهای مناسبتر قرار بگیریم، بیشتر است.
4. فناوری، مهارت حل مسئله و پشتکار را بهبود میبخشد.
آیا تا به حال اصطلاح «حالت بقا» را شنیدهاید؟ این یک اصطلاح در گیم پلی است که در انواع مختلفی از بازیهای ویدیویی دیده میشود، جایی که بازیکن وظیفه دارد طولانیتر از حریفانش در بازی زنده بماند. در بازی محبوب Minecraft، «حالت زنده ماندن» یکی از روشهای بازیکنان برای بهبود مهارت حل مسئله است. به طور خاص، آنها در محیطهای جدید و مختلفی رها میشوند و باید بلافاصله سرپناه بسازند و برای زنده ماندن اقلامی مانند سلاح و غذا را جمعآوری کنند. “Minecraft day” 10 در دنیای واقعی ده دقیقه به طول میانجامد و بازیکنان را مجبور میکند برای زنده ماندن سریع حرکت کنند و در این حین بهترین تصمیمگیریهای ممکن را انجام دهند. اگرچه ممکن است به کار بردن مزایای Minecraft مثالی مبهم به نظر برسد، اما نکته اینجاست که اگر یک بازی ویدیویی میتواند حل مسئله و پشتکار را بهبود بخشد، به همهی فرصتهای دیگری فکر کنید که تکنولوژی میتواند برای ما ایجاد کند. در واقع، همهی این نکات در مورد «چگونگی سوددهی فناوری به کودکان» به هم پیوسته است: با فناوری، آزادی بیان به وجود میآید و با چنین آزادی، این فرصت برای بچهها فراهم میشود که به طور مستقل دست به کار شوند و به یک دستاورد شخصی برسند. با این کار، آنها با موانع و چالشهایی روبرو میشوند که اگر میخواهند به اهداف خود برسند، باید بتوانند آنها را رفع کنند؛ بنابراین میآموزند که چگونه با چنین موانعی کنار بیایند. فرق نمیکند که این مانع سعی در ایجاد پناهگاهی در دنیای Minecraft باشد و یا رفع خطا از خطی از کدنویسی، همهی اینها به ایجاد یک حس قوی از پشتکار کمک میکنند. در نتیجه بچهها تشویق میشوند تا در صورت مواجه با مشکلات چه در دنیای تکنولوژی و چه در دنیای خارج از آن (مثل مشکلات درسی، اختلاف نظر با یک دوست و یا مشکلات شخصی) راهحلهای منحصر به فرد خود را پیدا کنند.
5. فناوری به القای روحیهی کارآفرینی کمک میکند.
بیایید یک بار دیگر مرور کنیم: بیان خلاق، ایجاد رابطه (شبکه سازی)، توانمندسازی و استقامت. به نظر میرسد اینها ویژگیهایی هستند که در یک کارآفرین میبینیم. از سال 1999 حدود 350.000 کودک از کمپهای تابستانی استفاده کردهاند. بسیاری از آنها از این طریق، راه خود را برای رسیدن به کارآموزیهای مناسب و یا شغلهای رویاییشان در شرکتهای مشهور هموار کردند و بسیاری دیگر نیز سازمانهای غیرانتفاعی و یا شرکتهای خود را تأسیس کردند. یکی از این مثالهای واضح مزایای تکنولوژی برای کودکان، Ian Cinnamon است. ایان میگوید: «من برای اولین بار با برنامهنویسی در iD Tech Camps آشنا شدم و از آنجا انگیزه پیدا کردم تا دربارهی C ++ ، Java و به طور کلی برنامهنویسی بیشتر بدانم». او در پانزده سالگی برنامهنویسی برای Video Games for the Evil Genius را آغاز کرد. در شانزده سالگی برنامهنویس و توسعهدهندهی چند app با نام خود شد. در شرکتهای apple و zynga مشغول به کار شد و حتی شرکت غیرانتفاعی خودش را تأسیس کرد. او اخیراً کتاب DIY Drones for the Evil Genius: Design, Build, and Customize Your Own Drones را تألیف کرده است. آیا داستان ایان شگفتانگیز است؟ البته! چیزی که داستان او را خاص و متفاوت میکند این است که چنین دستاوردهایی عمومی و متداول نیستند. اما نکته اینجاست که این موفقیتها با تکنولوژی و در سنین پایین آغاز شدند.
6. فناوری، یادگیری را متحول میکند.
جدا از اینکه ویژگیهایی مثل استقلال و خلاقیت که پیش از این راجع به آنها صحبت کردیم، به یادگیری کمک میکند، تکنولوژی روشهای مستقیم دیگری نیز دارد که یادگیری را بسیار راحتتر میکند.
درک آن نیز نکتهی بسیار آسانی است. در تصور شما چه کلماتی با «یادگیری» گره خوردهاند؟ سالها پیش کتاب، مدرسه و کتابخانه یادآور یادگیری بود. پس از آن کامپیوترها راههای جدیدی به عنوان یادگیری معرفی کردند. تصور کنید هم اکنون، واقعیت مجازی میتواند چه انقلابی در یادگیری ایجاد کند. بچهها میتوانند به جای خواندن دربارهی نحوهی ساخت اهرام، وارد واقعیتی مجازی شوند و حضور در هنگام ساخت سازهها را تجربه کنند. آنها میتوانند به جای صرفاً خواندن کلماتی در کتابها، زیر اهرام بایستند و جابهجایی سنگهای عظیم را مشاهده کنند و در نهایت اهرام را با خاطرات زنده ترک کنند. و اگر میخواهید در مورد مزایای ثانویه صحبت کنیم، میتوانیم مدیریت زمان برای بچهها (که برای بیشتر آنها دشوار است) را مثال بزنیم. فرصت دادن به آنها با و بدون استفاده از فناوری میتواند به آنها کمک کند تا یاد بگیرند که چگونه کار خود را مدیریت کنند و حداکثر بهرهوری را داشته باشند.
7. شغلهای مرتبط با تکنولوژی بسیار مورد نیاز هستند.
همانطور که قبلاً گفته شد، یکی از بزرگترین مزیتهای آشنا کردن کودکان با تکنولوژی، آماده کردن آنها برای وارد شدن به دنیای وسیع و پر از فرصت شغلهای پر سود تکنولوژیک است. با نگاهی گذرا به نیازمندیهای شغلی میتوان هر روز مثالهایی را از این آگهیهای شغلی مشاهده کرد. تنها راجع به کدنویسی و یا سیلیکونولی صحبت نمیکنم، این موقعیتهای شغلی در تمام جهان مورد نیازند و همچنین میتوانید مطمئن باشید که نیاز به آنها رو به افزایش است.
سخن آخر
در این یادداشت حتی به مزایای سنتی فناوری که به طور معمول در مورد آنها میخوانید، اشاره نکردهایم، مانند اینکه چگونه بازیهای ویدیویی میتوانند با افزایش هماهنگی دست و چشم، به بهبود سرعت پاسخ و همچنین تفکر انتقادی شما کمککننده باشند. در مورد اینکه چگونه فناوری میتواند برای بچههای شما مفید باشد، چیزهای بیشتری وجود دارد که باید در نظر گرفته شوند. در واقع همهی آنچه در این مقاله برای شما گفته شد، تنها نشاندهندهی نوک کوه یخ است.
منبع: مجله مغز و شناخت، شماره 15، پاییز 1399