با تحریک مغز از بدن خود خارج شوید! یک پژوهش عجیب

آیا تا به حال تصور کرده‌اید که خارج از بدن خود شناور باشید و از بالا به خودتان نگاه کنید؟ شاید این موضوع شبیه به فیلم‌های علمی-تخیلی به نظر برسد، اما دانشمندان اخیراً نشان داده‌اند که این امر در زندگی واقعی امکان‌پذیر است—با استفاده از تکنیکی به نام تحریک مغناطیسی ترانس‌کرانیال یا به اختصار TMS.

TMS چیست؟

تحریک مغناطیسی ترانس‌کرانیال (TMS) روشی هوشمندانه و غیرتهاجمی برای تعامل با مغز است. تصور کنید: یک دستگاه ویژه با یک سیم‌پیچ مغناطیسی نزدیک پوست سر شما قرار می‌گیرد. با روشن شدن دستگاه، پالس‌های مغناطیسی ارسال می‌کند که می‌توانند نواحی خاصی از مغز شما را به آرامی تحریک کنند. این پالس‌ها فعالیت سلول‌های عصبی را تغییر می‌دهند و به محققان امکان می‌دهند تا نحوه عملکرد مغز را بررسی کنند. علاوه بر تحقیقات، TMS برای درمان بیماری‌هایی مانند افسردگی یا درد مزمن نیز استفاده می‌شود، بدون نیاز به جراحی یا دارو.

درک تجربیات خروج از بدن (OBE)

حال، بیایید در مورد تجربیات خروج از بدن (OBEs) صحبت کنیم. OBE احساس عجیبی است که در آن احساس می‌کنید ذهن یا آگاهی شما بدن فیزیکی‌تان را ترک کرده است. افرادی که این تجربه را داشته‌اند، اغلب می‌گویند احساس شناوری، پرواز یا حتی تماشای خود از فاصله دور را داشته‌اند، مانند یک ناظر شبح‌وار. OBE‌ها در داستان‌های مربوط به تجربیات نزدیک به مرگ یا برخی شرایط پزشکی ظاهر می‌شوند، اما تا همین اواخر، دانشمندان از علت آن‌ها مطمئن نبودند.

ارتباط TMS و OBE

در یک مطالعه جذاب، محققان این سوال را مطرح کردند: آیا TMS می‌تواند یک OBE را تحریک کند؟ آن‌ها بر روی ناحیه‌ای از مغز به نام اتصال گیجگاهی-آهیانه‌ای (TPJ) تمرکز کردند، نقطه‌ای که لوب‌های گیجگاهی و آهیانه‌ای به هم می‌رسند. TPJ به مغز شما کمک می‌کند تا اطلاعات حسی—مانند بینایی، شنوایی و لامسه—را درک کند و نقش مهمی در تعیین اینکه «شما» در فضا کجا هستید، ایفا می‌کند. این ناحیه مانند GPS مغز برای حس خودآگاهی شماست.

نحوه انجام مطالعه

تیم تحقیق گروهی از داوطلبان سالم را گرد هم آورد و از TMS برای تحریک TPJ آن‌ها استفاده کرد. در حالی که شرکت‌کنندگان به راحتی نشسته بودند، سیم‌پیچ مغناطیسی پالس‌هایی را به این ناحیه خاص مغز ارسال می‌کرد. پس از آن، از آن‌ها خواسته شد تا احساسات خود را توصیف کنند. برای اطمینان از اعتبار نتایج، محققان نواحی دیگر مغز را نیز به عنوان گروه کنترل آزمایش کردند.

یافته‌ها

نتایج شگفت‌انگیز بود. هنگامی که TPJ با TMS تحریک می‌شد، بسیاری از شرکت‌کنندگان احساساتی کاملاً شبیه به OBE گزارش کردند. آن‌ها گفتند که به نظر می‌رسید آگاهی‌شان از بدنشان خارج شده است، برخی احساس می‌کردند بالای سر خود شناورند، دیگران انگار اتاق را از زاویه‌ای جدید می‌دیدند. این احساسات عجیب به محض خاموش شدن TMS متوقف می‌شد. جالب اینکه، تحریک سایر قسمت‌های مغز چنین تأثیراتی را ایجاد نکرد، که نقش ویژه TPJ را در نحوه درک ما از موقعیت مکانی خود ثابت می‌کند.

معنای این یافته‌ها

این کشف اهمیت زیادی دارد. این نشان می‌دهد که تجربیات خروج از بدن لزوماً عرفانی یا ماوراء طبیعی نیستند—آن‌ها به نحوه پردازش اطلاعات توسط مغز ما مرتبط هستند. با تغییر فعالیت TPJ، دانشمندان توانستند به طور موقت حس خودآگاهی فرد را از بدن فیزیکی‌اش جدا کنند. گویی سیم‌کشی مغز به اندازه‌ای دچار اختلال شده بود که توهم «بیرون بودن» را ایجاد می‌کرد.

چرا این موضوع اهمیت دارد؟

پس چرا باید به این موضوع اهمیت دهیم؟ اولاً، این می‌تواند به ما در درک اختلالاتی کمک کند که در آن‌ها درک افراد از بدن خود دچار مشکل می‌شود، مانند اختلال مسخ شخصیت (که در آن احساس جدایی از خود می‌کنید) یا برخی از انواع صرع. در آینده، حتی ممکن است منجر به درمان‌های جدیدی برای اصلاح این ادراکات تحریف‌شده شود. همچنین یک جنبه سرگرم‌کننده نیز وجود دارد: به واقعیت مجازی (VR) فکر کنید. اگر بتوانیم OBE‌ها را تقلید کنیم، سازندگان VR می‌توانند تجربیاتی طراحی کنند که در آن‌ها واقعاً احساس کنید خارج از بدن خود هستید، تصور کنید بازی کردن یا یادگیری به شیوه‌ای کاملاً جدید!

محدودیت‌ها و گام‌های بعدی

البته، این روش بی‌نقص نیست. OBE‌های القا شده در آزمایشگاه ساده‌تر از تجربیات طبیعی، پیچیده و احساسی بودند که افراد گزارش می‌دهند. به‌علاوه، دانشمندان هنوز باید بررسی کنند که در صورت استفاده زیاد از TMS چه اتفاقی می‌افتد—اول ایمنی! از نظر اخلاقی، آن‌ها باید با احتیاط بیشتری این موضوع را بررسی کنند.

جمع‌بندی

این مطالعه نگاهی اجمالی به شگفتی‌های ذهن انسان است. با استفاده از تحریک مغناطیسی ترانس‌کرانیال بر روی اتصال گیجگاهی-آهیانه‌ای، محققان نشان داده‌اند که تجربیات خروج از بدن را می‌توان در آزمایشگاه ایجاد کرد و نشان می‌دهد که چگونه مغز ما حس خودآگاهی ما را می‌سازد. این گامی به سوی رمزگشایی خودآگاهی است—و چه کسی می‌داند با پیشرفت علوم اعصاب در مرزهای آنچه ممکن می‌پنداشتیم، چه چیزهای دیگری کشف خواهیم کرد؟

منبع

Blanke, O., Mohr, C., Michel, C. M., Pascual-Leone, A., Brugger, P., Seeck, M., Landis, T., & Thut, G. (2005). Linking out-of-body experience and self processing to mental own-body imagery at the temporoparietal junction. The Journal of Neuroscience, 25(3), 550–557. لینک به منبع