تفاوت بیهوشی و خواب

بیهوشی چیست؟

بیهوشی عمومی، در‌واقع کمای برگشت‌پذیری است که به کمک داروها القا می‌شود. حالت بیهوشی چهار ویژگی دارد:

تسکین یا بی‌دردی :(Analgesia) شما هیچ دردی احساس نمی‌کنید.

عدم هوشیاری :(Unconsciousness) از اتفاق‌هایی که در اطرافتان می‌گذرد، آگاه نیستید.

فراموشی :(Amnesia) هیچ خاطره‌ای از زمان بیهوشی در ذهنتان شکل نمی‌گیرد.

عدم حرکت :(Akinesia) بدن شما به‌طور کامل بی‌حرکت می‌شود.

بیهوشی عمومی همچنین بدن را در یک حالت پایدار نگه می‌دارد، به‌طوری‌که فشار خون، ضربان قلب و دمای بدن ثابت باقی می‌مانند.

مقایسه‌ی بیهوشی عمومی، بیهوشی موضعی و بیهوشی منطقه‌ای

در کنار عبارت بیهوشی عمومی، احتمالا «بی‌حسی/بیهوشی موضعی» یا «Local anesthesia» و «بی‌حسی/بیهوشی منطقه‌ای» «Regional anesthesia» را نیز شنیده‌اید. در این دو حالت، بدون اینکه هوشیاری بیمار از بین برود، درک احساس درد در یک ناحیه خاص مسدود می‌شود. بی‌حسی موضعی با تزریق دارو و یا استفاده از کرم‌ها و اسپری‌ها انجام می‌شود. در این حالت دارو به طور مستقیم در تماس با ناحیه‌ی در حال جراحی قرار می‌گیرد. دندان‌پزشکی یکی از درمان‌هایی است که به کمک بی‌حسی موضعی صورت می‌گیرد. بیهوشی منطقه‌ای برای جراحی‌های ارتوپدی در قسمت‌های پایین بدن، مانند جراحی زانو، استفاده می‌شود. در این حالت، مسدودسازی ادراک درد با تاثیر مستقیم بر اعصاب یا ستون فقرات انجام می‌شود. در این روش، با وجود هوشیاری بیمار، آگاهی او کاهش می‌يابد. کاهش آگاهی، حافظه‌سازی را مختل کرده و برای اقدامات ناخوشایندی مانند کولونوسکوپی مفید است.

بیهوشی عمومی چه اثری بر مغز می‌گذارد؟

داروهای بیهوشی، امکان جابه‌جایی اطلاعات و ارسال پیام‌های عصبی بین نواحی مختلف مغز را مسدود می‌کنند. بسیاری از داروهای رایج بیهوشی به گیرنده‌های GABA متصل می‌شوند؛ گیرنده‌هایی که در نورون‌های رابط مهاری سراسر سیستم عصبی یافت می‌شوند. این نورون‌ها مانند مسیریاب‌های شبکه‌های کامپیوتری (router) هستند (روتر در کامپیوتر دستگاهی است که داده‌ها را بین شبکه‌های مختلف هدایت می‌کند). نورون‌های رابط مهاری نیز نورون‌های تحریکی را به هم متصل کرده و فعالیت شبکه را تنظیم می‌کنند. بنابراین، اگر بتوانید نورون‌های رابط مهاری را کنترل کنید، در واقع بقیه‌ی شبکه‌های عصبی مغز را نیز تحت کنترل گرفته‌اید. زمانی که داروهای بیهوشی به گیرنده‌های GABA متصل می‌شوند، نورون‌های مهاری را فعال می‌کنند تا فعالیت سایر نورون‌های مغز را سرکوب کنند. این گیرنده‌ها در‌واقع مانند سوئیچ‌هایی عمل می‌کنند که باعث کاهش فعالیت نورون‌ها و در نتیجه خاموش شدن ارتباطات بین بخش‌های مختلف مغز می‌شوند.فعالیت مهاری تقویت‌شده، ویژگی امواج مغزی را تغییر می‌دهد. امواج مغزی از فرکانس بالا و دامنه کوچک به امواجی با فرکانس پایین و دامنه بزرگ تبدیل می‌شوند. این تغییر منظم و ساختارمند در امواج مغزی، امکان انتقال اطلاعات بین نواحی مختلف مغز را مختل می‌کند. در نتیجه‌ی عدم ارتباط نواحی مغزی، بی‌هوشی عمیق و فراموشی رخ می‌دهد. متخصص بیهوشی ممکن است برای اطمینان از درد نکشیدن بیمار و عدم تحرک او، داروی اوپیوئیدی و شل‌کننده عضلات نیز تجویز کند. وقتی دارو اثر خود را از دست می‌دهد، امواج مغزی به‌آرامی به حالت عادی بازمی‌گردند و بیمار به هوش می‌آید.

خوابیدن و بیهوشی چه تفاوت‌هایی دارند؟

خواب و بیهوشی دو حالت کاملا متمایز هستند. در زمان خواب،‌مغز ما دو مرحله‌ی متفاوت را به طور چرخه‌ای تکرار می‌کند. چرخه‌هایی از خواب عمیق یا خواب بدون حرکات سریع چشم (Non-REM) و خواب با حرکات سریع چشم (REM) را تجربه می‌کند. درحالی که مرحله‌ي non-REM، با کاهش فعالیت مغز و بقیه‌ی قسمت‌های بدن همراه است؛ در خواب REM، میزان فعالیت مغز نزدیک به حالت بیداری است. این چرخه‌ها معمولاً هر ۹۰ دقیقه تکرار می‌شوند و در طول شب ۴ تا ۶ بار اتفاق می‌افتند.مراحل خواب به عنوان فرآیند طبیعی فیزیولوژیکی شناخته می‌شود که برای سلامت ما ضروری هستند. ویژگی‌هایی که برای خواب معرفی کردیم، برای بیهوشی صادق نیست. برخلاف خواب که در آن مغز بین حالت‌های مختلف جابه‌جا می‌شود، در بیهوشی هیچ تغییری اتفاق نمی‌افتد. امواج مغزی در حالت خواب، از امواج آرام مرحله non-REM به امواج سریع مرحله REM تغییر می‌کنند. در حالی که در بیهوشی، وضعیت پایدار در تمام طول جراحی ادامه دارد و سپس با رفع اثر دارو مغز به‌آرامی بیدار می‌شود.

آیا بیمار پس از به هوش آمدن،

احساسی شبیه به بیدار شدن از یک خواب دلچسب دارد؟!

بیدار شدن از بیهوشی شبیه به بیدار شدن از یک خواب خوب شبانه نیست. اما گاهی اوقات، به‌خصوص پس از مصرف داروهای آرام‌بخش، افراد با حس خوشایندی بیدار می‌شوند. در این مواقع ممکن است بیمار گمان کند که حسابی استراحت کرده و از یک خواب طولانی و عمیق بیدار شده‌است. به بیان دقیق تر، داروهای آرام‌بخش باعث آزاد شدن دوپامین می‌شوند و آزاد شدن دوپامین در مغز است که نوعی حس خوشایند ایجاد می‌کند.

در زمان بیهوشی، ممکن است خواب ببینیم؟

اگر کاملاً تحت بیهوشی عمومی باشید، خیر. اما اگر صرفا تحت تاثیر یک آرام‌بخش سبک‌تر باشید، ممکن است خواب ببینید.

گام بعدی در پژوهش‌های بیهوشی چیست؟

پژوهشگران تلاش می‌کنند تا مکانیسم‌های دقیق بیهوشی را بهتر بشناسند. این پژوهش‌ها کمک می‌کند تا بتوانیم داروهایی بیهوشی‌ای با عوارض جانبی کمتر تولید کنیم. در حال حاضر هذیان یا اختلالات شناختی به عنوان عوارض جدی داروهای بیهوشی شناخته می‌شوند. . این حوزه مهم از پزشکی اغلب نادیده گرفته می‌شود زیرا تنها زمانی به آن فکر می‌کنیم که به جراحی نیاز داشته باشیم. تحقیقات بیشتر می‌تواند مراقبت‌های بیهوشی، جراحی و حتی مراقبت‌های بخش‌های ICU را بهبود بخشد. علاوه بر این، درک عمیق‌تر از بیهوشی می‌تواند دریچه‌ای به شناخت بهتر عملکرد مغز باز کند و راه را برای پیشرفت‌های شگرفی در علوم اعصاب هموار سازد.

منبع:

https://B2n.ir/k27191