بازی‌های ذهن: تکنولوژی و تکامل مغز نوجوان

نوجوانان به صورت آنلاین و آفلاین رشد می‌کنند

زمانی که از تکنولوژی صحبت به میان میاوریم، کودکان و نوجوانان بسیار ماهر هستند. 95% نوجوانان بین 13 و 17 ساله در ایالات متحده آمریکا، تلفن همراه هوشمند دارند، 94% آن‌ها گزارش کردند که حداقل یکبار در روز از اینترنت استفاده می‌کنند. با ورود کودکان به مرحله نوجوانی (یا بلوغ)، آنها شروع به مستقل شدن می‌کنند و از وسایل شخصی خود استفاده می‌کنند، مخصوصا زمانی که وارد مقطع راهنمایی می‌شوند.  تکنولوژی امکانات زیادی را برای برقراری ارتباط، یادگیری و سرگرمی‌در محیط داخل یا خارج از کلاس درس فراهم می‌کند. اما تکنولوژی می‌تواند خطرناک هم باشد، برای مثال باعث دوری و حواس پرتی از سایر فعالیت‌ها و ارتباطات و افزایش زمان کار با لوازم دیجیتالی (افزایش مدت زمان استفاده از نمایشگر) می‌شود. جنبه‌های مثبت و منفی تکنولوژی می‌تواند توسط برخی ویژگی‌های کلیدی مغز در حال تکامل نوجوانان، تشدید شود.

تاثیر تکنولوژی به کیفیت فعالیت‌های مجازی و آنلاین بستگی دارد

تحقیقات در زمینه استفاده از تکنولوژی، به چند دلیل دشوار است: 1) گزارش دقیق میزان استفاده از رسانه‌ها برای افراد سخت است، 2) دانستن اینکه استفاده از تکنولوژی باعث کسب نمرات بد یا ناراحتی کودکان می‌شود، و اینکه آیا کودکانی از کسب نمره بد ناراحت هستند، تمایل بیشتری به استفاده از تکنولوژی دارند یا خیر دشوار است، و 3) باید برای‌اندازه گیری اثرات بلند مدت، باید تا زمانی که کاربران بزرگ شوند صبر کنیم. علیرغم این چالش‌ها، این تحقیقات حائز اهمیت هستند و آنچه که درباره ارتباط میان زمان آنلاین بودن و سلامتی را می‌دانیم با شما به اشتراک می‌گذاریم.

محققان یافته‌اند که استفاده از تکنولوژی در حد متعادل، کلیدی است (شکل 1): افرادی که به میزان بسیار کم یا بسیار زیاد از تجهیزات دیجیتالی استفاده می‌کنند، بیشترین مشکلات را تجربه می‌کنند. با این حال، سپری کردن زمان متعادل و با کیفیت با تجهیزات دیجیتال می‌تواند با تجارب مثبت مانند خوشحالی و برقراری ارتباط با دوستان، در ارتباط باشد. فعالیت‌های با کیفیت، آن دسته از فعالیت‌هایی هستند که نیازمند درگیری فعال شما هستند، مانند چت کردن با دوستان و خانواده، کار کردن بر روی یک پروژه، شکل‌گیری ارتباط، یا یادگیری از طریق ویدئو. فعالیت‌های با کیفیت پایین، با احساس افسردگی، تنهایی، انزوا، مقایسه خود با دیگران در رسانه‌های اجتماعی یا استفاده از وسایل دیجیتالی در شب و زمانی که باید سایر وظایف خود را تمام کنید، در ارتباط است. ‌هم‌چنین، استفاده هدفمند از تکنولوژی و اجتناب از انجام ندادن وظایف محول و یا حواس پرتی، مهم است. برای مثال، زمانی که در حین انجام تکالیف خود، با دوستان چت کنید، کیفیت هر دو کار تحت تاثیر قرار می‌گیرد. با اینکه که می‌خواهیم تاثیر بر روی بزرگسالان را نیز بررسی کنیم، این حقیقت وجود دارد که کودکان و نوجوانان در معرض ویژگی‌های منفی بالقوه ای از تکنولوژی قرار دارند، زیرا مغز هم‌چنان در حال تکامل است. (جعبه 1 را ببینید).

شکل 1- استفاده متوسط از نمایشگر (کامپیوتر، تبلت، بازی‌های ویدئویی، و گوشی‌های هوشمند) با بیشترین سطح سلامتی در ارتباط است. در حالیکه دو سمت انتهایی دامنه، با کاهش سلامتی در ارتباط است. (اقتباس عکس از Przybylski and Weinstein)

رسانه‌های اجتماعی و مغز اجتماعی

دوره نوجوانی (بلوغ) بازه زمانی است که کودکان مسائل فراوانی را هم در محیط داخل کلاس و هم خارج کلاس یاد می‌گیرند، علایق خود را کاوش می‌کنند و اینکه چه کسی هستند و چه احساسی درباره دیگران دارند را می‌یابند. بین سنین 10  و 24 سالگی، تغییرات زیادی در بدن و مغز رخ می‌دهد. در این سنین،  نسبت به آنچه که در اطرافمان می‌گذرد، شدیدا حساس می‌شویم، زیرا شبکه‌های مغز که تکامل اجتماعی-احساسی را کنترل می‌کنند (قسمت‌های آبی و سبز در شکل 2) در حال بلوغ اجتماعی-احساسی سریعتر از شبکه کنترل شناختی هستند (بخش قرمز در شکل 2). شبکه کنترل شناختی مسئول فرایندهای ذهنی مانند تمرکز، حافظه و تصمیم‌گیری هستند که افکار و رفتارها را برای دستیابی به اهدافمان هدایت می‌کنند.  این بدین معناست که ظرفیت تصمیم‌گیری و یادگیری تحت تاثیر میزان هیجانی و اجتماعی بودن موقعیت‌ها قرار می‌گیرد.

شکل 2- مناطقی از مغز که در کنترل شناختی، پردازش اجتماعی و پردازش پاداش شرکت می‌کنند، در زوایای مختلف نشان داده شده‌اند.

(A) سطح نیمکره راست مغز، نشان دهنده مناطقی است که در کنترل شناختی و پردازش اجتماعی درگیر هستند. (B) سطح میانی سمت چپ مغز (سمت راست حذف شده است)، مناطق کلیدی از مغز اجتماعی را نشان می‌دهد. (C) بخش میانی مغز ( تصور کنید مغز در حالتی که فرد در مقابل شما قرار دارد، برش خورده است)، مناطقی را نشان می‌دهد که در پردازش پاداش درگیر هستند.

نوجوانان، اهداف تکاملی اجتماعی-احساسی بسیار مهمی‌-مانند کشف اینکه چه کسی هستند و گسترش و تکامل ارتباطات با دیگران- دارند که ممکن است تحت تاثیر رسانه‌های اجتماعی قرار بگیرد. نوجوانان در معرض توجه زیاد به تعداد لایک‌ها یا دنبال کردن‌ها در رسانه‌های اجتماعی هستند، زیرا اینکه توسط همتایان مورد پسند باشند، احساس محبوبیت کنند و یا مورد تحسین قرار بگیرند، بسیار مهم است. این نیاز به پاداش بیرونی، مخصوصا بازخورد مثبت از دیگران، ممکن است یکی از دلایل برای اینکه چرا بسیاری از نوجوانان دائما از رسانه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند، باشد. رسانه‌های اجتماعی می‌توانند در صورت استفاده مثبت،  ابزار بسیار خوبی برای برقراری ارتباط با دوستان باشند (برای مثال می‌توانند درباره علایق دوستان خود بیشتر بدانند یا می‌توانند آن‌ها را تشویق کنند). یکی دیگر از جنبه‌های مثبت رسانه‌های اجتماعی این است که فرصت‌ها را برای تکامل شخصیت‌های بسیاری را فراهم می‌کند: اینکه بعنوان یک دانش آموز، دوست، خواهر یا برادر و یا هوادار گروه محبوبتان، چه شخصیتی داشته باشید. این کاوش به شما در درک اینکه چه کسی هستید، چه و چه کسی را دوست دارید، به شما کمک خواهد کرد.

با این وجود، تمایل به محبوب شدن، می‌تواند باعث نیاز به انجام کارهای خطرناک، پیام‌های معنادار یا ارسال برخی تصاویر برای جلب توجه شود. نمایش‌های دیجیتالی، آزار و اذیت‌های اینترنتی و مواجهه با اجسام خطرناک می‌تواند باعث استرس یا ناراحتی نوجوانان شود و به اعتبار و شهرت او آسیب بزند. زمانی که احساسات در حال اوج گیری هستند، تصمیم‌گیری درست چالش برانگیز است، زیرا قابلیت کنترل شناختی هم‌چنان در حال بلوغ است (شکل 2). بنابراین، زمانی که در حال پاسخ به دوستتان هستید که احساسات شما را جریحه دار کرده یا قصد ارسال عکسی را دارید، لحظه ای آرام باشید و درباره اینکه آیا در آینده از این تصمیم و رفتار دائمی ‌پیشمان می‌شوید یا سود می‌برید فکر کنید. به منظور جلوگیری از آسیب به سلامتی، فکر کنید که کدام استراتژی برای رسانه‌های اجتماعی، برایتان بهترین است.

برخی از ویژگی‌های رسانه اجتماعی مانند حقایقی که لایک می‌کنید، به اشتراک می‌گذارید و یا کامنت در زیر پست گذاشتن، می‌تواند باعث شود افراد کارهایی را انجام دهند که جلب توجه کنند، مخاطب مجازی را تحت تاثیر قرار دهد و خود را با دیگران مقایسه کنند. در تحقیقات، یافته‌ایم که نوجوانان دبیرستانی که خود را با دیگران مقایسه می‌کردند و از رسانه‌های اجتماعی بازخورد می‌گرفتند، علائم افسردگی و اضطراب بیشتری داشتند.‌ هم‌چنین سپری کردن زمان زیاد در این زمینه می‌تواند اعتماد به نفس فرد را تحت تاثیر قرار دهد. یکی از سوالاتی که محققان در تلاش هستند تا پاسخ دهند، این است که آیا فعالیت‌های آنلاین می‌تواند باعث بروز مشکل شود و یا اینکه آیا افرادی که در حال حاضر این مشکلات را دارند، تمایل به استفاده از رسانه‌های اجتماعی را در مسیری که ممکن است به آن‌ها آسیب بزند دارند؟ با در نظر داشتن  این تغییرات اجتماعی-احساسی در ذهن، چگونه می‌توانید از تکنولوژی برای تقویت دوستی و پرهیز از مشکلات استفاده کنید؟

“قلاب شدن” به وسایل الکترونیکی

زمانی که درحال سرگرمی‌ آنلاین هستید، ممکن است پایش زمان سخت باشد و ببینید که برای مدت طولانی‌تر از آنچه که برایتان مناسب است،  با وسیله سرگرم بوده‌اید. ‌هم‌چنین ممکن است ببینید که نتوانستید زمان یا توجه مد نظر را به وسیله الکترونیکی اختصاص داده باشید. با اینکه بلوغ شبکه کنترل شناختی (بخش قرمز در شکل 2) این امکان را برایتان فراهم می‌کند تا برای مدت زمان طولانی‌تر تمرکز کنید و از حواس پرتی اجتناب کنید، اما محدودیت‌هایی برای قابلیت خود تنظیمی‌آن مخصوصا در لحظات  هیجانی و احساسی وجود دارد. به خاطر داشته باشید که در دوران بلوغ، فعالیت مناطقی از مغز که مسئول همه انواع پاداش از جمله پاداش اجتماعی هستند، افزایش سریعی می‌یابد (بخش قرمز در شکل 2). برخی از فعالیت‌های پاداشی می‌توانند برایتان مفید باشند، مانند دوستیابی یا کسب نمرات خوب. سایر فعالیت‌هایی که مراکز پاداش را فعال می‌کنند، می‌توانند برایتان مضر باشند، برای مثال مصرف خوراکی‌های شیرین، بازی‌های ویدئویی در تمام طول شب، یا شرکت در فعالیت‌های خطرناک. حساسیت بیشتر نسبت به پاداش‌ها، باعث می‌شود نوجوانان به احتمال بیشتری کارهای جدید را که سریعتر باعث ایجاد احساس خوب در آن‌ها می‌شود، امتحان و کشف کنند و آن‌ها را  انجام دهند. زمانی که آنلاین هستید، این نیاز به تجربه پاداش آنی می‌تواند باعث غافل شدن شما از کنترل کردن آن و تفکر درباره پیامدهای آن در بلند مدت شود. بازی کردن، چت کردن یا streaming late at night باعث می‌شود احساس خوبی در آن لحظه داشته باشد، اما به فکر پیامدهای آن در صبح روز باعد و زمانی که در مدرسه خسته و بداخلاق هستید، باشید.

تاثیر تکنولوژی بر خواب

آخرین کاری که قبل از خواب انجام می‌دهید، چیست؟ احتمالا به آخرین پیام‌ها پاسخ می‌دهید یا هنگام تماشای برنامه در حال پخش، به خواب فرو می‌روید. می‌دانیم که استفاده از تکنولوژی برخواب تاثیر می‌گذارد، که به نوبه خود بر مغز، بدن و سلامتی تاثیر می‌گذارد که اثرات منفی بر توانایی تمرکز، یادگیری و به خاطر سپردن دارد. بعلاوه، کمبود خواب می‌تواند باعث اضطراب و ناراحتی شود. استفاده از لوازم الکترونیکی در زمان خواب، به خواب فرو رفتن را سخت می‌کند و احتمالا باعث می‌شود تا بیشتر از آنچه که باید، بیدار بمانید. صدای اعلان‌ها (زنگ پیام‌ها) نیز می‌تواند در میانه شب باعث بیدار شدن شما شود! مهم است که استفاده از تکنولوژی با عادات سالم خوابیدن تداخل نداشته باشد، مخصوصا زمانی که مغز و بدن در حال تکامل هستند. در زمان خواب، گذاشتن وسایل الکترونیکی در خارج از اتاق خواب، ایده خوبی است. (جعبه 1 را ببینید)

بازپس گیری کنترل

خوشبختانه برخی مهارت‌های کارامد می‌توانند به شما در فاصله‌گیری از رسانه‌های اجتماعی، بازی‌ها و ویدئوها کمک کند و کنترل زمان ارزشمند شما را برگردانند.  اگر از تماشای ویدئوهای انلاین لذت می‌برید، “پخش خودکار”  آن را که به صورت پیش فرض در بسیاری از دستگاه‌ها روشن است، خاموش کنید. این کار، به شما کمک می‌کند تا بتوانید زمان قطع تماشا را انتخاب کنید. قبل از  فعال‌سازی حساب کاربری جدید، مطمئن شوید که حساب کاربری محافظت شده است و تمام اعلان‌ها را غیرفعال کنید. در بسیاری از موارد، تنظیمات به گونه‌ای هستند که باعث وابستگی بیشتر شما به وسایل شوند، زیرا شرکت‌ها برای جلب توجه و زمان شما با یکدیگر رقابت می‌کنند. با انتخاب تنظیماتی که به شما در استفاده از تکنولوژی در مسیر مناسب کمک می‌کنند، کنترل را باز پس بگیرید.  هم‌چنین ممکن است بخواهید تا در هنگام خواب، وسایل را در بیرون از اتاق بگذارید یا شاید در زمان انجام تکالیف، اینترنت آن را خاموش کنید تا از حواس پرتی اجتناب کنید. حتی ممکن است برای استراحت یا انجام فعالیت‌های جدید، ورزش یا سپری کردن زمان با دوستان و خانواده، برروی گوشی خود یادآمد بگذارید (جعبه 1 را ببینید).

با توجه به آنچه که درباره چگونگی پاسخ مغز به رسانه‌های اجتماعی، بازی‌های کامپیوتری، ویدئوهای آنلاین و سایر اشکال رسانه‌های دیجیتالی می‌دانید، درباره برنامه بعد از مدرسه و آخر هفته خود که به شما این امکان را می‌دهد تا نحوه گذراندن زمان را کنترل کنید، فکر کنید. مدت زمان لازم برای اجرای تعهدات و تکالیف خود را می‌دانید. هم‌چنین می‌دانید که ارتباط داشتن با دوستان از طریق رسانه‌های اجتماعی، ارسال پست در کانال و بازی کردن با بازی آنلاین مورد علاقه‌تان نیز مهم است. با داشتن دستورالعمل و راهنمای شخصی برای استفاده از تکنولوژی و معرفی آن به معلم و خانواده و بهره بردن از قوانینی که خودتان وضع کردید، از پاداش‌های درونی شگفت زده می‌شوید. به زبانی ساده، پاداش درونی، احساس غرور از  این است که  کار مهمی را برای خود انجام داده‌اید. سیستمی‌که خودتان با همکاری بزرگترهایی که مراقبتان هستند طراحی کرده اید، بهتر از آن چیزی است که به شما تحمیل شده.  شاید حتی یک روش استفاده از وسایل الکترونیکی، برای کل خانواده نیز  مناسب باشد. والدین هم برای مدیریت نحوه استفاده از وسایل در تقلا هستند، بنابراین می‌توانید آنچه را که درباره چگونگی حفظ تعادل سالم در رسانه‌های دیجیتال می‌دانید، با آن‌ها به اشتراک بگذارید.

حداکثر بهره مندی از تکنولوژی

سال‌های نوجوانی دوران شگفت‌آوری است. زمانی که هویت خود را می‌شناسید، حس می‌کنید که چه چیزی و چه کسی را دوست دارید و از ابزارهایی برای دنبال کردن احساسات خود استفاده می‌کنید. استفاده هدفمند از تجهیزات می‌تواند به موفقیت شما کمک کند. هم‌چنین چت کردن با دوستان، پست کردن تصاویر از کارهای خلاقانه یا ارتباط گرفتن با گروهی که از افراد که علایق مشترکی دارند، می‌تواند مزایایی برای سلامت روانی به همراه داشته باشد. کیفیت و محتوای کارهای آنلاین را به جای تمرکز بر تعداد ساعات، پایش کنید. هنگام استفاده از تکنولوژی، فعال باشید و برای بهره‌مندی حداکثر از زمان، از انجام چند کار با هم دوری کنید. مطمئن شوید که استفاده از تجهیزات الکترونیکی،  مانع ورزش کردن، داشتن خواب کافی، انجام تکالیف یا تعامل با دوستان و خانواده نشود. در حالی که محققان در حال تحقیق درباره کاربرد تکنولوژی و مغز در حال تکامل هستند، بسیار مهم است که در برابر استفاده از رسانه‌های دیجیتال، مسئولیت پذیر باشد. شما مسئول وسیله هستید، نه وسیله مسئول شما.