وقتی رویدادی اتفاق میافتد، با دادن اطلاعات غلط درباره آنچه در گذشته رخ داده است میتوان خاطرات کاذب ساخت. به این تداخل اطلاعاتِ پس از حادثه با خاطرات اصلی از رویداد و ایجاد تغییر در آنها، اثر اطلاعات نادرست میگویند.
اثر «اطلاعات نادرست» نشان میدهد که چگونه میتوان به راحتی خاطرات را تحت تأثیر قرار داد. همچنین نگرانیهایی را در مورد اینکه چقدر میتوانیم به حافظهمان اطمینان کنیم- بهویژه زمانی که از خاطرات شاهدان عینی (شهادت شاهدان عینی) برای تعیین گناه مجرمانه استفاده میشود- مطرح میکند.
✓ این آزمایش به این صورت انجام شدهاست:
الیزابت لوفتوس، از روانشناسان برجسته و همکارانش در پژوهشی نشان دادند که هنگامی که پس از یک رویداد از افراد سوالاتی پرسیده میشود، میتواند بر حافظه فرد از آن رویداد تأثیر بگذارد.
در این پژوهش به شرکتکنندگان ویدیو یک تصادف رانندگی را نشان دادند و پس از تماشای آن از شرکتکنندگان به روش بازجویان و پلیسها، سوالات هدایت کنندهای پرسیدند. آنها از دو گروه دو سوال متفاوت پرسیدند.
از گروه اول پرسیدند که آیا آنها شاهد کوبیده شدن و درهم شکستن ماشینها بودند؟
و از گروه دوم پرسیدند که آیا شاهد تصادف ماشین بودهاند؟
پس از یک هفته از آنها پرسیدند آیا شیشههای ماشین شکسته شده بود؟
گروه اول به دلیل تغییر جزئی در سوال اول و القای اینکه چیزی شکسته است به این سوال جواب مثبت دادند در حالی که در فیلمهای تصادف شیشهای نشکسته بود. اما گروه دوم جواب منفی دادند. چگونه چنین تغییر جزئی میتواند به خاطرات متفاوتی از یک کلیپ ویدیویی منجر شود؟ کارشناسان میگویند که این نمونهای از تأثیر اطلاعات غلط است.
✓ چرا اثر اطلاعات نادرست رخ میدهد؟
دراینباره چند نظریهی مختلف وجود دارد:
یک توضیح این است که اطلاعات اصلی و اطلاعات گمراهکنندهی ارائه شده، در حافظه با هم ترکیب میشوند.
احتمال دیگر این است که اطلاعات گمراهکننده، حافظه اصلی رویداد را بازنویسی میکند.
محققان به این موضوع هم اشاره کردهاند که از آنجایی که اطلاعات گمراهکننده جدیدتر در حافظه تشکیل شدهاند بازیابی آن آسانتر است. همچنین در موارد دیگر، ممکن است دادههای مربوط به رویداد اصلی در وهله اول هرگز در حافظه رمزگذاری نشدهباشد، به صورتی که وقتی اطلاعات گمراهکننده ارائه میشود، برای پر کردن این «شکافها» در حافظه، در روایت ذهنی گنجانده میشود.
منبع
https://www.verywellmind.com/what-is-the-misinformation-effect-2795353