۵ تغییر بزرگ که باید منتظرشان باشیم
۱) روانپزشکی شخصیسازیشده واقعی
به جای آزمونوخطا، پزشکان از نشانگرهای زیستی، اسکنهای مغزی و الگوریتمهای هوش مصنوعی برای انتخاب درمان مناسب برای هر فرد استفاده خواهند کرد (Olawade et al., 2024). این کار منجر به پاسخدهی سریعتر و کاهش عوارض جانبی میشود.
۲) بازگشت ایمنِ رواندرمانی با مواد روانگردان
کارآزماییهای بالینی نشان دادهاند که ترکیب داروهایی مانند پسیلوسایبین با رواندرمانی در محیطهای کنترلشده میتواند بهبودهای قابل توجهی در افسردگی و PTSD ایجاد کند (Carhart-Harris et al., 2021; Goodwin et al., 2022; Raison et al., 2023). تا ۲۰۵۰، این درمانها احتمالاً در چارچوبهای مقرونبهصرفه و ایمن ارائه خواهند شد.
۳) تحریک مغزی هوشمند
ابزارهایی مثل TMS و سیستمهای کاشتنی (DBS) به سمت طراحیهای پاسخگو و «حلقهبسته» حرکت میکنند که بر اساس سیگنالهای واقعی مغز تنظیم میشوند (van Rooij et al., 2023; Fang et al., 2023). این پیشرفتها به بهبود سریعتر و کاهش نیاز به مراجعات طولانی منجر خواهد شد.
۴) رابطهای مغز-رایانه و توانبخشی عصبی
BCIها از آزمایشگاه به کاربردهای بالینی رسیدهاند و میتوانند به بازگرداندن گفتار، حرکت و کنترل وسایل کمکی کمک کنند. در آینده، این فناوریها ممکن است حتی الگوهای سالم مغزی را تقویت نمایند (Zhang et al., 2024).
۵) درمانهای دیجیتال، واقعیت مجازی و مراقبت متصل
اپلیکیشنهای مبتنی بر شواهد و درمانهای واقعیت مجازی مراقبت را در دسترستر و مقرونبهصرفهتر میکنند؛ بهویژه در مناطقی که متخصص کم است (Torous et al., 2025; Seuling et al., 2024).
این تغییرات چه معنایی برای جامعه دارند؟
در مجموع، این تحولات میتوانند رنج را کاهش دهند، ناتوانی را کوتاهتر کنند و مشارکت اجتماعی و کاری افراد را افزایش دهند. اما باید به عدالت در دسترسی، حفاظت از دادههای مغزی و اصول اخلاقی نیز توجه کنیم (Olawade et al., 2024; Torous et al., 2025).
چه کارهایی را از حالا میتوانیم انجام دهیم؟
- سرمایهگذاری روی پیشگیری: خواب منظم، حرکت روزانه، تغذیه، و روابط اجتماعی را جدی بگیرید.
- سواد دیجیتال و حریم خصوصی: هنگام استفاده از اپها، مجوزها را بررسی و از اپهای دارای پشتوانهٔ علمی استفاده کنید.
- پرسیدن و مشارکت: دربارهٔ گزینههای نوین و کارآزماییهای بالینی از پزشک سؤال کنید؛ مشارکت علمی به توسعهٔ درمانها کمک میکند.
- حمایت از دسترسی برابر: از سیاستها و برنامههایی که هدفشان گسترش دستیابی به درمانهای پیشرفته برای همه است پشتیبانی کنید.
منابع علمی منتخب
- Carhart-Harris, R. L., et al. (2021). Trial of psilocybin versus escitalopram for depression. New England Journal of Medicine, 384(15), 1402–1411. https://doi.org/10.1056/NEJMoa2032994
- Goodwin, G. M., et al. (2022). Single-dose psilocybin for a treatment-resistant episode of major depression. New England Journal of Medicine, 387(18), 1637–1648. https://doi.org/10.1056/NEJMoa2206443
- Raison, C. L., et al. (2023). Single-dose psilocybin treatment for major depressive disorder. JAMA, 330(1), 25–35. https://doi.org/10.1001/jama.2023.8044
- van Rooij, S. J. H., et al. (2023). Accelerated transcranial magnetic stimulation in depression: A systematic review. Frontiers in Psychiatry, 14, 1167893. https://doi.org/10.3389/fpsyt.2023.1167893
- Fang, H., et al. (2023). Predictive neuromodulation of cingulo-frontal neural dynamics. Frontiers in Computational Neuroscience, 17, 1153448. https://doi.org/10.3389/fncom.2023.1153448
- Zhang, H., et al. (2024). Brain–computer interfaces: The innovative key to unlocking neurological disorders. Frontiers in Neuroscience, 18, 1324567. https://doi.org/10.3389/fnins.2024.1324567
- Torous, J., et al. (2025). The evolving field of digital mental health: Current evidence and future directions. Frontiers in Psychiatry, 16, 1349821. https://doi.org/10.3389/fpsyt.2025.1349821
- Seuling, P. D., et al. (2024). Virtual reality exposure therapy in the treatment of public-speaking anxiety: A randomized controlled trial. Journal of Anxiety Disorders, 101, 102754. https://doi.org/10.1016/j.janxdis.2024.102754
- Olawade, D. B., et al. (2024). Enhancing mental health with artificial intelligence: Trends and ethical considerations. Frontiers in Digital Health, 6, 1294562. https://doi.org/10.3389/fdgth.2024.1294562
